Ana Sayfa Dergi Sayıları 46. Sayı Adenovirüs-5’ in mücadelesi

Adenovirüs-5’ in mücadelesi

Bilim Gündemi (Uğur Aksu)

296

Ekim ayının ortalarında araştırmacılar, Merck’in HIV için geliştirdiği aşının klinik denemelerdeki başarısızlığını ve bazı katılımcılara virüs bulaştığını açıkladılar. Böylelikle bilim insanları, bir immun cevabı uyarmak için benzer stratejileri kullanan aşıların denemelerinde çıkabilecek virüs bulaşma ihtimalini dikkate almak zorunda kaldılar. Nature dergisinin kasım sayısındaki habere göre, aşı ile ilgili denemelerin bir süreliğine askıya alındığı da bildiriliyor.

Aşı, zayıflatılmış bir viral vektörün taşıdığı 3 adet HIV genini içeriyor. Aslında,  ne HIV genleri ne de vektör, enfeksiyona sebep olan adenovirüs-5 isimli “common-cold” virüsden yapılmadı. Buna rağmen görünen o ki, adenovirüs-5’e karşı önceden bağışıklık kazanmış olan hastalara aşı yapıldığı zaman HIV-pozitif olmaları daha kolaylaşıyor.

Adenovirüse karşı yüksek antikor seviyesine sahip erkek hastaların 392 tanesinden 21’i aşıdan sonra enfekte olurken bu oran plasebo grubunda 386 kişiden 9 kişi olarak görüldü. İlk bakışta, adenovirüs-5 bağışıklığı olmayan (daha önce virüse maruz kalmamış) erkeklerde aşının enfeksiyon oranına bir etkisi olmadığı sanılıyor, fakat bu sonucun istatistiksel olarak anlamsız olduğunu düşünenler de var.

Şimdilerde, bilim insanları enfeksiyon riskinin aşıda kullanılan vektörden mi yoksa adenovirüs-5 bağışıklığından mı geldiğini araştırıyorlar. İmmunologlara göre, aşı olmak aktive olmuş CD4 hücrelerinin üretimini geçici bir süre için tetikliyor. Tabii bu teori beraberinde birçok soruyu da getiriyor.

Bethesda Ulusal Sağlık Estitüsü’nden Dr. Gary Nabel’a göre vektöre karşı düşük seviyede bağışıklığı olan kişilerde adenovirüs–5 tabanlı aşıların kullanımına sınırlama getirmek, bir çözüm olabilir.

Dünyada yaklaşık 40 milyon AIDS hastası bulunuyor. Bununla beraber hastalığın tanımlanmasından sonra yılda ortalama 1 milyon kişinin virüs nedeniyle hayatını kaybettiği biliniyor. Aşının başarısızlığı hem üretici firmanın hedeflediği pazar payına ulaşamaması nedeniyle firmayı, hem de tedavi umuduyla yaşayan hastaları düş kırıklığına soktu.