Ana Sayfa Dergi Sayıları 47. Sayı Asteroit yağmurlarının beklenmeyen etkisi

Asteroit yağmurlarının beklenmeyen etkisi

Bilim Gündemi (Uğur Aksu)

223

Kambriyen Patlamasını duymuşsunuzdur. 540 milyon yıl önce basit hayvan formlarının ilk olarak görüldüğü zaman olan Kambriyen ve tabii ki 65 milyon yıl önce yaşayan dinozorların dönemi dünya tiyatrosunda çok önemli iki sahnedir. Peki ya Ordovisien dönemini ne kadar biliyoruz? Kambriyen’den sonra görülen Ordovisien dönemi (495 myö -440 myö), deniz tabanında sessizce yaşayan belki de dönemine göre pek de ilgi çekmeyen canlıların sayılarında büyük bir patlama olan bir süreçtir. Bununla beraber evrimsel farklılaşmanın en büyük patlaması olarak kabul edilir.

Aralık ayı içinde jeolog ve paleantologlardan oluşan bir grup araştırıcı, Ordovisien döneminin başladığı dönemde, dünyanın asteroit yağmuruna maruz kaldığını açıkladı.

Amsterdam Free Üniversitesi’nden Paleantolog Jan Schmitz, Ordovisien döneminde görülen asteroit tesadüfünü biyolojik çeşitlilik açısından gayet olumlu görmekte. O’na göre asıl soru şu: Asteroit yağmuru ile çeşitliliğin artışını nasıl başlatabilirsiniz? İsveç Lund Üniversitesi’nden Jeolog Birger Schmitz ve arkadaşlarına göre, asteroit kuşağındaki büyük asteroitler dünyaya çarptıklarında küçük parçalara bölündüler ve parçalanma sonrasında her bir parça 100 kat daha büyük bir parçanın etkisini gösterdi.

Nature Geoscience’ın Aralık sayısında Schmitz ve arkadaşları Ordovisien döneminde görülen asteroit yağmurunun kalıntılarına ait bulguları yayınladılar. Çin ve İsveç’te bulunan iki örnek, Osmiyum izotoplarıyla analiz edildi. Bulgular, her iki örneğin aynı yaşta olduğunu ve asteroit yağmuru ile biyolojik çeşitliliğin tesadüfen örtüştüğünü gösterdi. Bu durumu brachiopod -dallı bacaklılar; iki sert kabuğa sahip deniz omurgasızları- türleri ile familyalarındaki artış ve kayaların birkaç desimetre içindeki Osmiyum izotop oranının artmasını göstererek ispatladılar.

Schmitz elde ettiği bulgulardan cesaret alarak, asteroit yağmurunun Kambriyen döneminden kalma brachiopod ve trilobitler gibi hareketsiz canlılar için bir avantaj olduğunu ve bunun yağmurla oluşan yeni ekolojik bölgeler sayesinde sağlandığını ifade etti. Bununla beraber bulguların, dinozorların yok olması hakkında yapılan tartışmalara da yeni boyutlar katacağı düşünülmektedir.