Ana Sayfa Dergi Sayıları 47. Sayı Geçmiş tecrübelerimizden ne kadar ders alıyoruz?

Geçmiş tecrübelerimizden ne kadar ders alıyoruz?

Bilim Gündemi (Uğur Aksu)

283

Bazılarımız başlarından geçen kötü olaylardan ders almakta zorlanırlar. Alman Sinirbilimci bir grup, Science dergisinin Aralık sayısındaki çalışmalarına göre, belirli bir genin varyantına sahip insanların geçmiş tecrübelerinden çıkaracakları dersleri öğrenme zorluğu çekebileceklerini gösterdiler.

Yapılan araştırmada, katılımcılara bilgisayar ile verilen bir görev esnasında beynin fonksiyonel olarak görüntülenmesi amaçladı ve Dopamin isimli aracı maddenin bağlandığı bir reseptör olan D2 reseptörünü kodlayan genin alleli (A1) üzerinde çalışıldı.

İlk bulgular, bu varyantın beynin ödül yolağını değiştirdiğini ortaya koydu. Max Planck Enstitüsü’nden Tilmann Klein’e göre, genomdaki tek baz çiftindeki bir değişiklik geçmiş hatalardan çıkarılan dersleri büyük ölçüde değiştirebilmektedir.

Klein, 26 sağlıklı Alman erkek birey içinden 12 tanesinde en az bir A1 allelini taşıyan bireylerle çalıştı. Fonksiyonel Manyetik Rezonans Görüntüleme (fMRI) yapılırken aynı anda bireylere öğrenme görevi verildi. Bu görev çerçevesinde, Çince 3 çift işaretin içinden amaca uygun en iyi çiftin belirlenmesi hedeflendi

Gönüllüler, öğrenme periyodu esnasında, her çifte 140 defa baktılar ve araştırmacılar A1 alleli taşıyan ve taşımayan bireyler arasında, en iyi sembolü seçmeyi öğrenme bakımından anlamlı bir fark göremediler. Daha sonra gönüllülere farklı yeni çiftlerin olduğu 6 çift işaret gösterildi ve A1 alleli taşıyan bireyler iyi sembolü seçmede çok fazla başarı gösteremediler.

Öğrenmenin başlangıç fazında, A1 alleli taşıyanların fMRI taramaları sonucunda, hafızanın kısmen kontrol edildiği bölgelerden hipokampüs ve frontal korteksin alanlarında kontrol bireylere göre daha az aktivite görülmüştür. Bununla beraber, tek bir A1 allelinin D2 reseptör yoğunluğunda yüzde 30 azalmaya sebep olduğu da bilinmektedir.

D2 reseptörünün karmaşıklığı henüz tam olarak çözülmüş değildir, fakat D2 reseptörünün ödül mekanizmasında ve birçok diğer davranışlarda kritik bir rolü olduğu bilinmektedir. Henüz A1 alleli, D2 reseptörünün çalışmasını nasıl etkilediği de gösterilmemiştir. Bununla beraber reseptör yoğunluğunun değişmesinin birçok yolağı etkilediği düşünülmektedir.