Hazırlayan: Öznur Pehlivan / İTÜ Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü
Neandertallerle bağlantılı, nesli tükenmiş insanlardan oluşan Asyalı bir grubun temsilcisi olan bir Denisovalının genom sekanslaması, Almanya, Leipzig’deki The Max Planck Institue for Evolutionary Antropology tarafından tamamlandı.
2010 yılında Svante Pääbo ve meslektaşları, Güney Sibirya’da keşfedilen insan parmağının küçük bir kısmından alınan genomun taslağını sunmuşlardı. DNA sekansları bu bireyin daha önceden bilinmeyen soyu tükenmiş insan grubu olan ve artık Denisovan diye bilinen bir gruptan geldiğini gösterdi. Kardeş grup olan Neandertallerle birlikte Denisovalılar günümüz yaşayan insanlarının en yakın soyu tükenmiş akrabalarındandır.
Leipzig ekibi, 10 miligramdan az parmak kemiği kullanarak çıkarılan DNA’yı kullanarak yaklaşık 30 kat fazla Denisovalı genomunun her pozisyonunu dizilemeye olanak sağlayan duyarlı bir takım yeni teknikler geliştirdi. 2010’da yayınlanan daha önceki taslakta, genomdaki her bir pozisyon ortalama olarak sadece iki kez belirlenebilmişti. Bu düzeydeki yeniden çözümleme, Denisovalıların Neandertallerle ve günümüz insanlarıyla ilişkisini saptamak için elverişliydi, fakat bunu araştırmacılar için sıkça imkânsız kılan şey genomun belirli kısımlarındaki evrimi incelemekti. Genomun şu anda tamamlanmış olan versiyonu, bu bireydeki anne ve babadan miras kalan gen kopyaları arasındaki küçük farklılıkları bile ayırt edebilme olanağı sağlıyor.
8 Şubat’ta Leipzig grubu Denisovalı genomunun tamamının gen dizilimini internet üzerinden bilim dünyasına sundu.
Bu teknik başarıyı mümkün kılan teknikleri geliştiren Matthias Meyer, “Genom yüksek kalitedeydi. Biz Denisovalı genomunda çok tekrarlanmayan tüm DNA dizilerini -ki bu da çoğu günümüz insanlarının belirlenmiş genomlarından daha az hata içerdiğini gösteriyor- koruduk.” diyor.
Bu genom çalışması ilk yüksek kapsamlı çalışma ve genomunun tamamı dizilenmiş bir antik insan topluluğunu temsil etmekte. Bu durum soyu tükenmiş insan formlarının incelenmesinde büyük bir atılım. “Modern insan uygarlığının ve teknolojisinin gelişiminde ve 100.000 yıl civarı önce başlamış modern insanların Afrika’yı terk etmesi ve hızlıca dünyaya yayılmasında önemli olan genetik değişikliklerin keşfedilmesi için bu genomun biyologlar tarafından kullanılabilmesini umuyoruz.” diyor Pääbo. Ayrıca bu genomun Denisovalılar ve Neandertaller tarihinin yeni yönlerini açığa çıkarması da bekleniyor.
Grup yıl içerisinde genomu açıklayan bir makale sunmayı planlıyor. Fakat şu an buna herkesin ücretsiz olarak ulaşabilmesini istiyor. Birçok bilim insanının kendi araştırmaları için bunu faydalı bulacağına inanıyor.
Bu proje Max Planck Society tarafından finanse edilmiş ve Dr. Pääbo’nun antik DNA çalışan grubunun neredeyse 30 yıllık çabalarının bir parçası.
Parmak kemiği 2008’de Rusya Bilim Akademisi’nden Profesör Anatolu Derevianko ve Profesör Michail Shunkov tarafından 280.000 yıl öncesi artan insan iş ve uğraşlarına işaret eden kültürel katmanları bünyesinde barındıran eşsiz bir arkeolojik alan olan Denisova Mağaras’ndaki kazılar sırasında keşfedilmiş. Parmak kemiği 50.000 ve 30.000 yılları arası olarak tarihlenmiş bir katmanda bulunmuş.
Kaynak: http://www.sciencedaily.com/releases/2012/02/120207133602.htm adresinden 15.02.2012 tarihinde alınmıştır.
