Görsel: Bu illüstrasyon, yeni bulunan uzun boyunlu dinozor Qujanlong’un neye benziyor olabileceğini sergiliyor. © Lida Xing.
Alberta Üniversitesi’nden aralarında doktora öğrencisi Tetsuto Miyashita, yüksek lisans öğrencisi Lida Xing ve Prof. Philip Currie’nin de olduğu paleontologlar Çin’de bulunan bir iskeletten uzun boyunlu yeni bir dinozor türü keşfetti. Bulgular Journal of Vertebrate Paleontology dergisinde yayımlandı.
Yaklaşık 160 milyon yıl önce yaşayan, Qijianglong adı verilen bu dinozor 15 m uzunluğunda. Dinozora verilen isim “Qijiang’ın ejderi” anlamına geliyor, çünkü iskelet Chongqing’e yakın Qijiang şehri çevresinde bulundu. Fosil alanı 2006’da inşaat işçileri tarafından bulundu, kazılarda bir dizi büyük boyun omurgasına rastlandı. Şaşırtıcı olan, dinozorların kafalarının hâlâ omurgaya bağlı olmasıydı. Miyashita, uzun boyunlu dinozorların kafalarının omurgayla birlikte bulunmasının çok sık karşılaşılan bir durum olmadığını, çünkü kafalarının çok küçük olması nedeniyle, dinozor öldükten sonra kafanın iskeletten çok kolay ayrıldığını belirtiyor.
Yeni tür, vücut uzunluklarının yarısına kadar ulaşabilen uzun boyunlarıyla bilinen Mamenchisaurus olarak adlandırılan dinozor grubuna ait. Çoğu Sauropoda (uzun boyunlu dinozorlar) genellikle uzunluklarının üçte biri oranında olan boyun uzunluğuna sahiptir. Mamenchisauruslar arasında benzersiz olan Qijianglong, içleri havayla dolu boyun omurlarına sahip; bu da kütlesinin büyüklüğüne rağmen boyunlarının hafif olmasını sağlıyor. Omurlar arasındaki bağlantılar, tıpkı bir inşaat vinci gibi daha çok aşağı yukarı hareketi kolay olan, ama yanlara hareketleri kısıtlı sert bir boynu işaret ediyor.
Mamenchisauruslar sadece Asya’da bulunur, ama Qijianglong’ın keşfi Mamenchisaurusların arasında da, farklı kıtalarda bulunan uzun boyunlu dinozorlar arasında olduğu gibi birçok farklılığın olabileceğini gösteriyor. Araştırma ekibinden Miyashita, Qijianglong’un Asya’daki uzun boyunlu dinozorların çok özel şekillerde farklılaştığını gösterdiğini söylüyor. Çin’den başka hiçbir yerde bu denli uzun boyunlu dinozorların bulunamamış olduğunu ve yeni dinozorun bize bu türlerin dünyanın geri kalanından izole halde geliştiğini gösterdiğini belirtiyor. Miyashita, Mamenchisaurusların, Asya’daki diğer uzun boyunlu dinozorların soyu tükenirken, birçok farklı şekilde evrildiğine inanıyor.
Mamenchisaurusların neden diğer kıtalara göç etmediği hâlâ bir sır: Miyashita, deniz gibi büyük bir bariyerin sonucu izole olup, sonrasında bu bariyerin ortadan kalkmasıyla kara bağlantısı oluşunca, Mamechrisaurusların gelen istilacı türlerle girdiği rekabeti kaybetmiş olabileceğini söylüyor.
Qijianglong iskeleti, Qijiang’daki yerel bir müzede sergilenmeye başlamış. Miyashita Çin kültüründe varolan ejder mitlerine işaret ediyor ve bu mitlerin eski Çinlilerin Qijianglong gibi uzun boyunlu dinozor iskeletlerini ortaya çıkartıp çıkartmadıkları konusunda da merak uyandırdığını anlatıyor.
Çeviren: Nihan Avcı
ODTÜ Mimarlık Tarihi YL
Kaynak: http://www.sciencedaily.com/releases/2015/01/150128160506.htm
