Uluslararası biliminsanlarından oluşan bir ekip, Karolinska Enstitüsü’nde ilk kez döllenmiş bir insan yumurtasındaki aktif hale gelmiş tüm genlerin haritasını çıkardı. Nature’da yayımlanan çalışma, insanda erken embriyonik gelişmenin derinlemesine anlaşılmasını sağlıyor. Biliminsanları sonuçların kısırlığa yeni tedaviler bulunmasına yardımcı olacağını umuyor.
Bireyin yaşamının başında bir döllenmiş yumurta hücresi var. Döllenmeden bir gün sonra iki hücre, iki gün sonra dört, üç gün sonra sekiz ve bu şekilde devam ediyor; ta ki doğumda milyarlarca hücre olana kadar. Döllenmeden sonra genlerimizin aktifleşme sırası insan gelişiminin keşfedilmemiş son bölgelerinden biri olarak kalmıştı.
Toplamda, yaklaşık olarak 23.000 insan geni var. Bu çalışmada, biliminsanları bu genlerin sadece 32 tanesinin döllenmeden iki gün sonra çalıştığını ve üçüncü gün 129 tane aktive olmuş gen olduğunu buldu. Daha önce keşfedilmemiş 7 gen bulundu ve karakterize edildi.
Araştırmacılar bu genlerin insanın embriyonik gelişimini açmak için gerekli olan “kontak anahtarı” olduklarını ve bunun suya bir taş bırakıp dalgaların yüzeyde dağılmasını izlemek gibi olduğunu söylediler.
Araştırmacılar yeni genleri bulmak için sonuçları analiz etmede yeni bir yol geliştirmek zorundaydılar. Çoğu gen kodu protein için, ancak sözde “çöp DNA” olarak düşünülen bir miktar tekrar eden DNA sekansı da bulunmakta. Ama aslında bu genler gen ifadesini düzenlemede önemli. Bu çalışmada, araştırmacılar yeni tespit edilen genlerin “çöp DNA” ile etkileşim içerisinde olduğunu ve bunun gelişimin başlaması için gerekli olduğunu gösterdi.
Biliminsanlarının açıklamalarına göre, sonuçlar insanın erken embriyonik gelişiminin düzenlenmesinde yeni bakış açıları sunuyor. Hastalıkların bir dizi olası tedavisi ve potansiyel olarak da kısırlık tedavisi için, sözde pluripotent kök hücreleri içinde hücreleri yeniden programlamada kullanılabilecek yeni faktörler tespit edildi.
