Newcastle Üniversitesi’nden bir araştırma ekibi, dilin beyindeki evrimsel altyapısıyla ilgili açıklamalar sundu. Dr. Ben Wilson ve Prof. Chris Petkov beyin görüntüleme teknikleriyle insanlar ve maymunların beyin aktivitesini inceledi. Nature Communications’da yayımlanan araştırmada, seslerdeki düzenliliği değerlendirmek gibi, dilin gerektirdiği bir zihinsel işlevin evrimsel başlangıç noktalarıyla ilgili bulgularını açıkladılar. Bu yeni bilgi dilin nasıl öğrenildiğini ve ayrıca inme sonrası afazi veya demans yüzünden dilin nasıl gerilediğini anlamamız konusunda yardımcı olacak.
İnsan ve makak maymunlarının beyinlerini görüntüleyen çalışma ekibi, beynin ön (frontal) kısmında ses dizilerinin kurallı mı yoksa kuralsız ve beklenmedik sırada mı olduğunu fark eden bir bölge tespit etti.
Prof. Petkov “Küçük çocuklar, daha konuşmaya başlamadan dil kurallarını öğrenme sürecindeler. Bebek çalışmaları için yaratılmış yapay bir dili kullanarak laboratuvarımızda maymunların da öğrenebildiğini gösterdik. Daha sonra insan ve maymun beyninin bu yapay dildeki ses dizilerini nasıl değerlendirdiğini saptadık” diye belirtti.
Araştırma ekibi öncelikle insanlara ve maymunlara yapay dildeki doğru dizileri duymaları için örnek diziler dinletti. Daha sonra yapay dilde doğru olan ve ayrıca yapay dilin kurallarıyla üretilmesi imkânsız olan yeni diziler dinletirken, iki türün de beyin etkinliklerini görüntülediler.
Fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRG) sonuçlarına göre, iki türün de beklenti oluşturduğu dizilere aynı beyin bölgesi -ventral frontal operküler korteks- tepki gösterdi.
Cümlede sözcük sırasını işlerken etkinleştiği bilinen bu bölgenin, insanlarda ve primatlarda ortak olması, bu işlevin evrimsel temellerini ortaya çıkarıyor. Bu beyin bölgesi, duyulan bir sesin düzenliliğini ve organizasyonunu takip ediyor. Bu zihinsel işlev daha karmaşık insan dili yetileri için temel oluşturuyor. Sonuçlar, dil anlama işlevine sahip beyin bölgesinin başka hayvanlarda da ortak olduğunu gösteren ilk bulgu.
Prof. Petkov “Bulgular, beyin hasarı veya inme sonrası dil kaybı durumunda neyin ters gittiği hakkındaki soruları yanıtlamamıza yardım edecek” diye ekledi.
Gelişmeler üzerine Newcastle Üniversitesi ekibi, Cambridge ve Reading Ünversitelerinden nörologların işbirliğiyle, bu beyin bölgesinin işlevi ve bölgenin inme geçiren afazi hastalarının dil bozukluklarındaki rolü hakkında, hastalığın daha iyi seyrini ve teşhisini sağlayabilecek bir projeye başladılar.
Prof. Petkov, “Maymun ve insan beyni arasındaki bu benzerliği bulmamız, ayrıca en yeni sinirbilim teknolojileriyle hayvan modellerini kullanarak dili destekleyen beyin bölgelerini anlama imkânını ortaya çıkarması açısından büyük öneme sahip” diye ifade etti.
