Görsel açıklaması: Güney Amerika’dan Kuzey Amerika’ya 21 milyon yıl önce, henüz bir kara köprüsü oluşmadan geçen ilk hayvan olan maymun, yukarıda görülen günümüzün başlıklı maymunları ile uzaktan akraba.
Yaklaşık 3 milyon yıl önce, Kuzey ve Güney Amerikalı hayvanlar arasında bütün zamanların en destansı ekolojik mücadelelerinden bir tanesi yaşanıyordu. Panama geçidinin oluşması, genel anlamda yaklaşık 3 milyon yıl önceye tarihlendirilmiştir ve bu geçit ilk kez, Kuzey ve Güney Amerika’yı birbirine bağlayan bir kara bağlantı yolunu oluşturmuştur. Panama geçidi oluşur oluşmaz, kılıç dişli kediler, geyikler ve atları da içeren kuzeydeki hayvanlar güneye sürüklenirken; terör kuşu, tembel hayvan ve armadillo gibi güneyde yaşayan türler ise kuzeye doğru hareketlenmişti. Birçok tür bu hareketlenmeler sırasında yok olmuştur. Nesiller boyunca şiddetle devam eden ekolojik savaş,Büyük Amerikan Yer Değişimi olarak isimlendirilir.
Günümüzde ise, kıtaları geçen ilk hayvanın bu geçişi Panama geçidi oluşmadan çok önce gerçekleştirdiği anlaşıldı.Florida Üniversitesi’nden Jonathan Bloch, Gainesville ve meslektaşları, geçit oluşmadan önce Kuzey Amerika’dakiPanama bölgesinde biriken21 milyon yıllık tortularla çalışıyorlar. Bunun sonucunda, bir Güney Amerika maymununa ait yedi tane diş buldular.
Bloch, açık bir şekilde 21 milyon yaşında tortulara ait olan ve tortulara daha sonradan eklenmediği bilinen dişlerin,başlangıçta araştırmacılar üzerinde şaşkınlık yarattığını ifade ediyor. Bloch, “Büyük Amerikan Yer Değişiminden önce Kuzey Amerika’da maymun olmadığı ile ilgili yargının hemen hemen kanun gibi göründüğü bir zamanda, bu noktada bir maymunun dişlerinin nasıl olabildiğine çok şaşırdık” açıklamasında bulunuyor.
İncelemelere devam ettiklerini belirten Bloch, “Tartışmasız bir şekilde bu dişler, Güney Amerika maymunlarınındı. Bu maymun bir şekilde Orta Amerikadenizyolunu aşıp diğer hiçbir memelinin yapamadığı şeyi yaparak bu zamanlarda Kuzey Amerika’ya gelmişti” diyor.
Bloch, Kuzey ve Güney Amerika’yı birbirinden ayıran denizyolunun o dönemde en azından 160 kilometre genişliğinde olduğunu ifade ediyor.
Dişleri bulunan maymun (Panamacebus), Amerika’da bulunan beş maymun ailesinden birinin eski bir üyesi. Bu maymun ailesi ayrıca, başlıklı maymunları ve sincap maymunlarını da içeriyor. Panama geçidi oluşmadan önce Kuzey ve Güney Amerika arasında geçiş yapan tek hayvan bu maymun değil. Ancak, açık ara farkla en eskisi.Bloch bu keşiften önce, Güney Amerika’danKuzey Amerika’ya dağılan memeliler için en eski fosil bulgusunun 9 milyon yaşındaki tembel hayvana ait olduğunu ifade ediyor.
21 milyon yaşındaki Panamacebus’un üst molar dişi.
Duke Üniversitesi’nden Richard Kay, bu keşfin kesinlikle şaşırtıcı olduğunu ifade ederek, Orta Amerika’da görülen 21 milyon yaşındaki bir maymun fosilinin olağanüstü ve beklenmedik olduğunu ifade ediyor.Maymunlar çok önceleri Kuzey Amerika’ya gelmelerine rağmen, sonrasında kıta içerisine çok fazla yayılmamışlar.
Maymunlar, son derece gezgin hayvanlardır. İlk olarak Afrika’da görülmüş ve bütün yönlere hızlıca dağılmışlardır. Yaklaşık 26 milyon yıl öncesinde de Atlantik’i geçerek Güney Amerika’ya gelmişlerdir. Bloch, “Onları, 20 milyon yıl öncesinden beri Arjantin’in güney ucuna doğru bütün yönlerde görmekteyiz” açıklamasını yapıyor.
Araştırmacılar, güneydeki körfezde maymunları muhafaza eden ormanlardan yoksun kalmış olabileceklerini düşünüyorlar. Panama, 21 milyon yıl önce Güney Amerika türevli yağmur ormanlarıyla kaplıydı. Ancak bu ormanlar, daha kuzeyde bulunmamaktaydı.Bloch, “Richard Kaybu düşünceye ikna olmuyor” açıklamasında bulunarak,tezinin inandırıcı olması için ayrıntılarıyla incelenmesi ve geliştirilmesi gerektiğini ifade ediyor.
Çeviren: Yusuf Sürmeli
İTÜ Moleküler Biyoloji ve Genetik Böl. Doktora Öğr.
Kaynak:https://www.newscientist.com/article/2085277-21-million-year-old-fossil-is-north-americas-first-monkey/
