Çin’den gelen kanıtlara göre, yaşam 1 milyar yıl öncesinden daha erken bir zamanda geniş hücre toplulukları halinde organize olmuştu. Santimetre ölçeğindeki yaşam formları, ülkenin kuzeyindeki Yanshan bölgesinde çamur taşında korunmuştur ve bu formların 1,56 milyar yıl öncesine ait olduğu tespit edilmiştir. Çıplak gözle görülebilecek büyüklükte olan fosiller, 635 ila 541 milyon yıl öncesinde yaygınlaşmıştı. Ancak en son analiz edilen örneklerin, bu dönemden iki katı aşan bir süre öncesinde olduğu gösterilmiştir. Bulgular, Çinli-Amerikalı araştırmacılardan oluşan bir ekip tarafından Nature Communications dergisinde yayımlandı.
Gaoyuzhuang kaya oluşumundaki gizemli organizmaların, günümüzde tekhücreli amipten bitki, mantar ve hayvanlara kadar her şeyi içeren ökaryotik yaşam dalına ait olduğu düşünülüyor. Denizde bulunan yaşam formları, muhtemelen eski okyanusların sığ bölgelerinde yaşamışlardı ve alglerle yüzeysel bir benzerliğe sahiptiler. Onların bitkilerin, bazı bakterilerin ve diğer basit organizmaların güneş ışığını kimyasal enerjiye dönüştürmelerine ilişkin işlem olan fotosentez olayını da gerçekleştirdikleri anlaşılmaktadır.
Çalışmanın yazarlarından, Harvard Üniversitesi’nden Prof. Andrew Knoll, bu organizmaların büyük boyutta olduğunu, ancak karmaşık oldukları konusunda kuşku duyduğunu ifade ediyor.
Knoll, “İnsan, 250 hücre tipi, düzinelerce doku ve farklı organ sistemine sahip olduğu için karmaşık çokhücreli bir organizmanın iyi bir örneğidir. Diğer taraftan, sahile giderseniz, hemen hemen aynı hücre katmanından oluşan deniz yosunları görürsünüz. Bu hücre tabakalarının çoğu, ya fotosentez yapabilmektedir ya da üreme için fayda sağlayabilmektedirler” diyor.
Prof. Knoll ve Çin Jeolojik Araştırmalar’dan Shixing Zhu’yu içeren ekip, bu eski zaman periyotlarında bulunan yaşamın, önceki çeşitli formlardan geliştiğini düşünüyor.
Bulunan 53 ayrı fosil örneğinin 26’sı (yüzde 49’u) lineer şekle sahipken, 16’sı (yüzde 30’u) kama (takoz) şeklinde, 8’i (yüzde 15’i) dil şeklinde ve 3’ü (yüzde 6’sı) ise dikdörtgen şeklinde. Deniz organizmalarının uzunluklarının 30 cm ve genişliklerinin 8 cm’ye kadar olduğu ölçülmüş. Örneklerin bir kısmı yapıyı ortaya çıkarıyor. Bu yapı, pamuk lifleriyle aynı genişlikte ve yaklaşık 10 mikrometre uzunlukta olduğu ölçülen bireysel hücrelerin sıkıca paketlenmiş bir düzenlemesi.
1,5 milyardan daha erken bir tarihte çokhücreli yaşamın örneklerine daha önce rastlanmıştı. Örneğin tespih gibi şekillenen Horodyskia ve sarmal, kurdele benzeri bir organizma olan Grypania gibi. Ancak, Yanshan’daki fosiller şekil ve boyut çeşitliliğine sahip.
Araştırmacılar, fosillerin mikrobiyal düğüm olarak adlandırılan bakteri kümeleri olmalarının mümkün olmadığını ifade ediyor. Bunun yerine, ökaryotik organizmaların muhtemel ilk örnekleri olduğunu düşünüyorlar. Eğer böyleyse, bu organizmalardan yola çıkılarak, başlangıcı 542 milyon yıl önce olan, büyük canlı gruplarının ortaya çıkmasıyla sonuçlanan ve hızlı bir evrimsel olay olan Kambriyen patlamasından bir milyar yıl kadar önce çokhücreliliğin başladığını ve bunun denizsel yaşamın bir özelliği olduğu öneriliyor.
Bazı biliminsanları bu durumu, tartışmalı bir konu olmasına karşın, evrimsel yükselmenin kısmen de olsa oksijen düzeyindeki bir artışla ilintili oluşuna yoruyor. Bulgular ayrıca, düşük oksijen düzeyi ile karakterize edilen ve bazen “sıkıcı milyar yıl” olarak ifade edilen önceki çağın yanlış değerlendirilmiş olabileceğini de gündeme getiriyor.
Prof. Knoll BBC’ye şu açıklamayı yaptı: “Göreceli şartlarda tekhücreliden basit çokhücreli organizmaya doğru olan sıçrama kolay gibi gözükmektedir. Evrim süreci boyunca birçok kez bu gerçekleşmiş olabilir; bulgularımız gerçekten ökaryotların tarihinin erken bir zaman olduğu görüşünü pekiştiriyor. Hem tekhücreli organizmalar hem de onlara en yakın çokhücreli akrabalarının genomları ile ilgili bildiğimiz iki durum vardır. Bunlardan biri, tekhücreliden basit çokhücreli bir canlıya doğru olan sıçrama gerçekleştiğinde, bunun organizmanın gen içeriğinde çok küçük farklılıklara yol açtığıdır. Bunun küçük bir sıçrama olduğunu söyleyebiliriz. Buna karşın, basit çokhücreli bir canlıdan karmaşık çokhücreli bir canlıya geçişteki farklılık oldukça büyüktür. Yaşam ağacı bunun sadece nadiren meydana geldiğini ileri sürmektedir.”
Bununla birlikte ekip, yaşayan ya da yok olmuş olan diğer bilinen ökaryotik gruplarla bu fosilleri birbirine bağlayamamıştır.
