Görselde, sol: Ava’nın bilgisayar yazılımı aracılığıyla yeniden oluşturulan yüzü. Sağ: Ava’nın kafatasına dair 1987’de bulunan kalıntılar.
3700 yılı aşkın süre önce ölmüş olan genç bir Bronz Çağ kadınının yüzü, kafatasına ait bulunan kemikler sayesinde yeniden oluşuturuldu. Kafatası ve dişleri de içeren bu kemikler, 1987 yılında İskoçya’nın Caithness bölgesindeki Achavanich’de bulunmuş. Achavanich’in kısaltması olarak “Ava” ismi verilen Bronz Çağ kadını arkeolog Maya Hoole tarafından yürütülen uzun soluklu bir araştırmanın öznesi.
Ava’nın kemikleri, kendisi ile birlikte gömülü bulunan -dekoratif bir kap olduğu düşünülen- bir obje ile birlikte Thurso’daki Caithness Horizons Müzesi’nde sergileniyor. Bu Bronz Çağ kadını, alışılmışın dışında, sert bir kayanın içine kazılmış bir çukura gömülmüş. Hoole’e göre bu durum son derece ilginç, çünkü bu kazı işlemi oldukça fazla enerji ve zaman almış olmalı. Ava’ya yapılan bu özel muamelenin nedeni bilinmediği gibi, ölüm nedeni de henüz tespit edilememiş durumda.
Ava ile birlikte gömülü bulunan dekoratif eşya.
Ava’nın 18-22 yaşlarında, Beaker insanları olarak bilinen Avrupalı geniş bir grubun üyesi olduğu düşünülüyor. Zira kısa ve yuvarlak kafatası şekli bu insanlar arasında oldukça yaygındı. Fakat Ava’nın kafatası şekli anormal bir şekle sahip. Maya Hoole’ün de aralarında bulunduğu bazı araştırmacılar, kafatası şeklindeki garipliğin geleneksel kafa bağlama ritüeline bağlı olarak meydana gelmiş bir deformasyon olabileceğini düşünüyor.
Ava’nın yüzünü yeniden oluşturan ve Dundee Üniversitesi’nde Adli Sanat alanında yüksek lisans eğitimini sürdüren Hew Morrison, antropoji bilimine özgü formülleri kullanarak Ava’nın kayıp altçenesinin şeklini hesaplamış. Ayrıca modern insanın cilt dokusunun ortalama derinlik değerlerini referans alarak Ava’nın cilt derinliğini hesaplamış. Dudak ölçülerinin tespiti ise diş mineleri ölçülerek ve dişlerin konumundan ağız genişliği bulunarak yapılmış. Yüz detayları yüksek çözünürlüklü yüz görüntülerinden oluşan büyük bir bilgi bankasından yararlanılarak, yüzün her bir özelliği kafatası şekline uyumlu olarak kaslar ve dokular yeniden döşenerek oluşturulmuş. Son aşama olarak, tespit edilen tüm özellikler bilgiyasar yazılımı aracılığıyla bir araya getirilmiş.
Morrion çalışmayla ilgili olarak “Normalde kimliği belirsiz bir kişi üzerinde çalışırken teninin tonu, göz veya saç rengi ve saç türü hakkında çok fazla detaya sahip değilsinizdir, çünkü bu tarz bilgiler kafatası anatomisinden elde edilemez” diyor ve “Arkeolojik kalıntılara dayanarak bir yüzü yeniden oluşturmak bir anlamda farklı bir iştir, sanatsal yaklaşıma daha fazla müsaittir” diye ekliyor.
Arkeolog Hoole çalışmayla ilgili olarak “Projeye başladığımda çalışmanın ne yönde seyredeceği konusunda hiçbir fikrim yoktu. Araştırmanın gerçekliğe dönüşmesini sağlayan Hew gibi birçok heyecanlı ve yetenekli insan projeye dahil oldu. Projeye katkı sağlayan herkese minnettarım ve (Ava’nın) yaşamıyla ilgili daha fazla bilgiyi ortaya çıkarmaya devam edeceğimizi umuyorum” diyor.
Hazırlayan: Cem Oran
Barselona Ünv. Astrofizik ve Uzay Bilimleri Blm. YL
Kaynaklar
http://www.bbc.com/news/uk-scotland-highlands-islands-35558638
Mısır mumyasına yüz kazandırılmasına ilişkin bir haberi okumak için lütfen tıklayın…
