Ana Sayfa 153. Sayı “Evrimin Işığında” 10 Yıl

“Evrimin Işığında” 10 Yıl

308

Üniversite Konseyleri Derneği bünyesindeki Evrim Sürüyor Çalışma Grubu tarafından düzenlenen Evrim, Bilim ve Eğitim Sempozyumu, 2015 yılında beşinci sempozyumun düzenlenmesiyle birlikte onuncu yılını doldurdu. 2006 yılından bugüne kadar yüzlerce gönüllünün emeğiyle hazırlanan ve binlerce katılımcı tarafından izlenen sempozyum ülkemizdeki en geniş katılımlı popüler bilim etkinliği olarak değerlendirilebilir. Özellikle gençler tarafından gösterilen bu büyük ilginin kaynağında eğitimden dışlanan evrim kuramına duyulan bilimsel merak kadar, bilim dışı saldırılara karşı duyulan tepki de bulunuyor.

Evrim, Bilim ve Eğitim Sempozyumları evrim kuramının öğretilmesini, bu alanda yapılan araştırmaların yaygınlaşmasını ve toplumsallaştırılmasını hedefliyor. Bu anlamda en önemli özelliği ise  evrim kuramını sadece laboratuvar araştırmalarının sonuçları ya da bilimsel makaleler üzerinden tartışan akademik bir etkinlik olmaması. Evrim kuramının diğer bilimsel kuramlardan çok daha ciddi boyutlarda saldırıya maruz kaldığı biliniyor. Bu müdahalelerin ardındaki sosyal ve siyasi nedenleri ele alması, yaşamın tarihini anlamanın toplumların gelişimleri açısından önemine vurgu yapması ve bu bağlamda bilimsel düşünceye sahip çıkan bir aydınlanma mücadelesine çağrı yapması sempozyuma ayrı bir önem katıyor.

Sempozyumların ardından çıkan kitaplara da bu gözle bakmak, bir bildiri kitabı olmanın ötesinde, bilimsel düşüncenin yaygınlaşmasını amaçlayan birer araç olarak yaklaşmak gerekiyor.

“Evrimin Işığında”, Evrim, Bilim ve Eğitim Sempozyumlarındaki sunumlardan derlenen serinin dördüncü kitabı. Iraz Akış ve N. Ezgi Altınışık’ın editörlüğünde Yazılama Yayınevi’nden çıkan kitap 2013 ve 2015 yıllarında düzenlenen son iki sempozyumdaki bildirilerin bir bölümünü içeriyor. Kitapta; Bilimsel Düşüncenin Yaygınlaşması: Evrim Eğitimi ve Popüler Bilim, Bilim Tarihinde ve Bilim Felsefesinde Evrim Kuramı, Kültürel Evrim ve Moleküllerden Topluluklara Evrim başlıklı dört bölüm bulunuyor. Bu dört bölüm altında evrim eğitimi, bilim tarihinde evrim kuramının yeri, kültürel evrim  gibi sosyal bilim dallarından konulara yer verilirken, moleküler düzeyde ve popülasyon düzeyinde evrimsel değişimin temel mekanizmaları yeni gelişmeler ve örnekler üzerinden sunuluyor. Bu anlamda kitap doğa bilimlerini ve sosyal bilimleri evrim kuramı üzerinden bir araya getirmeyi hedefliyor.

Kitabın ilk bölümü olan “Bilimsel Düşüncenin Yaygınlaşması: Evrim Eğitimi ve Popüler Bilim” bölümünde yapılandırmacılık ve neoliberalizmin evrim eğitimi araştırmalarına etkileri değerlendiriliyor. Küba’daki fen bilimleri eğitiminin ayrıntılı olarak ele alındığı bir makale okurlara ülkemizdekinden farklı bir evrim eğitimi modeli sunuyor.  Bu bölümün devamında ise bilimin toplumsallaşması için çok önemli bir kanal olan popüler bilim alanına odaklanılıyor. Bu konudaki ilk makalede sözde/sahte bilim nedir, nasıl tespit edilir sorularına yanıt verilirken diğer makale doğa tarihi müzeciliğinin Türkiye’deki örneklerine dair bir resim ortaya koyuyor.

“Bilim Tarihinde ve Bilim Felsefesinde Evrim Kuramı” başlıklı ikinci bölüm bilim tarihinde evrim fikrine dair kısa bir yolculukla başlıyor. Ardından tarihin sayfalarına “evrim kuramına dair yanlış fikirler ileri süren bir kişi” olarak geçen Lamarck’a farklı bir açıdan yaklaşılıyor. Aynı bölümde birbirinin devamı niteliğindeki iki makale ile bilim felsefesindeki “gen tartışmaları” derinleştiriliyor.

“Kültürel Evrim” bölümünde insanın toplumsal evrimi, sırasıyla sınıfsız topluluklardan sınıflı toplumlara geçiş süreci ve özel mülkiyetin kökeni üzerine sunulan bildirilerle anlatılıyor. Bu bölümün son makalesinde evrim kuramı müzik üzerinden ele alınıyor ve müzik bilimindeki bilimsel ve hümanistik disiplinler arasındaki çatışmalar tartışmaya açılıyor.

“Moleküllerden Topluluklara Evrim” başlıklı son bölümde ise öncelikle evrimin moleküler düzeydeki mekanizmaları açıklanıyor. Ardından iki makale ile ilk olarak kuşların evrimi ve sürüngenlerle ilişkisi sunuluyor ve Alaca Baykuş örneği üzerinden doğal seçilim yoluyla evrim açıklanıyor. Anadolu’nun biyoçeşitliliğine ayrılan son makalede ise coğrafyamızda görülen yüksek biyoçeşitliliğin jeolojik, evrimsel ve biyocoğrafi nedenleri irdeleniyor.

Kitabın sonunda bir de ek kısmı bulunuyor. ÜKD Evrim Sürüyor Çalışma Grubu ve Özgür Düşünce Hareketi Grubu tarafından hazırlanan Fosil Sergisi Gezme Kılavuzu, ülkemizde sıkça karşılaştığımız sahte bilim örneklerinden olan fosil sergilerine dair önemli tavsiyelerde bulunuyor.

Birçok farklı disiplinden 14 yazarın katkısıyla hazırlanan “Evrimin Işığında” kitabının bilim ve evrim meraklılarının ilgisini çekeceğini umuyor ve ülkemizdeki aydınlanma mücadelesini yaygınlaştırmasını diliyoruz.

– Evrimin Işığında, Ed. Izar Akış, Ezgi Altınışık, Yazılama Yayınevi, 2016

Önceki İçerikUygarlık Tarihinde Doğu-Batı İlişkileri
Sonraki İçerikBirbiri Olmadan Anılamayanlar