Ana Sayfa Dergi Sayıları 127. Sayı Bitkiler moleküler dille konuşuyor

Bitkiler moleküler dille konuşuyor

928
0
Bir şekerpancarı bitkisini sarmış parazit bitki görülüyor. Parazit bitki, şekerpancarını mRNA aracılığıyla kontrol edebiliyor. Fotoğraf: Virginia Teknik Enstitüsü.

Virginia Teknik Üniversitesi’nden bir biliminsanı, bitkilerin birbirleriyle genetik bilgisini paylaşmaya izin verecek, alışılmışın dışında bir iletişim şekli olduğunu keşfetti. Bilimin kapılarını bitkilerin moleküler düzeyde birbirleriyle nasıl iletişim kurduğuna dair yeni bir alana açan bu sıradışı keşfi, Tarımsal Yaşam Bilimleri Fakültesi bitki patolojisi, fizyoloji profesörü Jim Westwood yaptı. Westwood’un bu çalışması Science dergisinde sayısında yayımlandı.

Fralin Yaşam Bilimleri Enstitüsü araştırmacısı Prof. Westwood, organizmalar arasındaki bu olağandışı iletişimin, fark edilenden çok daha fazla gerçekleştiğini anlatıyor. Şu ana kadar yapılan çalışmalarla bitkilerin genetik bilgiyi birbirleriyle paylaştıklarını bulduklarını, bir sonraki sorunun ise birbirlerine ne anlattıkları olacağını ekliyor.

Prof. Westwood Arabidopsis ve Tomatoes gibi iki konakçı bitki ve parazit yaşam süren bir bitki ile küsküt arasındaki ilişkiyi inceledi. Küsküt bitkisi, konakçı bitkinin suyunu emebilmek ve besinini kullanabilmek için haustorium adında bitkiyi yarabilen ikincil vücut organlarına sahiptir. Westwood, parazit etkileşimi sırasında iki tür arasında RNA aktarımı olduğunu bularak bir ilke imza attı. RNA, DNA’dan nesilden nesile aldığı bilginin hücrelere iletilmesinde görev alan bir moleküldür.

Westwood’un yeni çalışması RNA değişim mekanizmasına odaklanmakta, yani mesajcı RNA’yı inceleyerek hücrelerin nasıl davranacağını veya hangi proteinlerin üretileceğini incelemektedir. Biliminsanları mRNA transferinin kırılgan ve kısa ömürlü olmasından dolayı gerçekleşmesinin hayal edilemez olduğunu düşünüyorlardı. Fakat Westwood bu parazitik ilişki sırasında, karşılıklı binlerce mRNA molekülünün bitkiler arasında açık etkileşim yoluyla değişerek onlara birbirleriyle iletişim kurma olanağı sağladığını bulmuştur. Bu değişim boyunca, parazitik bitkilerin konakçı bitkinin karşı koyma direncini kırabilmek için ne yapması gerektiğini mRNA aracılığıyla dikte ettiğini düşünüyorlar.

Bu keşif dünyanın besin ürünleri açısından fakir bölgelerinde parazit yaşam biçimi süren yabanıl otlarla mücadele açısından biliminsanlarına yeni bir bakış açısı kazandırıyor.  Sheffield Üniversitesi Profesörü ve Westwood’un çalışmalarını yakından takip eden Julie Scholes Witchweed ve Broompare gibi parazit bitkilerin Afrika gibi açlık sıkıntısı çeken yerlerde bakliyat gibi tarım ürünleri açısından ciddi problemler oluşturduğunu söylüyor. Prof. Westwood’un bulduğu parazit bitkinin konak bitkileri yeniden programlamak için kullandığı mRNA bilgiler, olası kontrol stratejilerine dair heyecan uyandırıyor. Prof. Westwood yeni keşfin bulunmasının büyüleyiciliği kadar, uygulanmasının da aynı derecede enteresan ve denenmemiş bir çalışma olacağını ekliyor.