Mars’taki hayat arayışı, her zaman bir miktar ilginçti. Yıllardır, biliminsanları kuru ve tozlu gezegene bakarak kökenleri milyarlarca yıl öncesine dayanan ve daha nemli-sıcak bir iklime sahip yaşam alanı bulmaya odaklandılar.
Ancak araştırmacılar, 25 Temmuz 2018’de Kızıl Gezegen’in güney kutbunun yakınında kalın buz tabakalarının altında gizlenen büyük bir buzulaltı gölü belirtileri gördüklerini açıkladılar. Eğer bu buzulaltı gölünün keşfi onaylanırsa bugün Mars’ta yaşayan mikroplardan söz etmek mümkün olacak.
Buzulaltı gölünün varlığına ilişkin bildirimler; dünya dışı yaşamı, Dünya’dan, buradaki yaşamı değiştirmek ve yok etmek isteyenlerden korumak isteyen astrobiyologların hesaplarını değiştirecek. NASA’nın gezegen koruma görevlisi olan astrobiyolog Lisa Pratt, böylesi bir durumda Mars sakinlerinin kirlenmeyi önlemek için katı standartlara sahip olacağını vurgulayarak “Şimdi bir buzulaltı gölünden söz ediliyor! Bu, korumaya çalıştığımız ortam için büyük bir değişiklik” ifadelerini kullanıyor.
Peki, buzulaltı gölünün keşfi; Mars’taki yaşam arayışını nasıl değiştirecek?
Bu gölde gerçekten bir şeyler yaşayabilir mi?
Bu göl, Dünya kaynaklı mikroplar için zor bir bölge olurdu.
Dünya üzerindeki yaşam, mağara kristallerinden kurak çöllere kadar bulabildiği her alanı doldurur. Fakat karasal yaşamın çoğu için en düşük sıcaklık derecesi yaklaşık -40 ° C’dir. Buna karşılık Mars’ın buz tabakası yaklaşık -68 ° C’dir. Pratt, bu sıcaklık seviyesi için “Hayatın ya metabolize olabileceğine ya da çoğaltabileceğine inandığımız yeryüzündeki herhangi bir ortamdan çok daha soğuk” diyor.
Göller, bol miktarda su içerir ancak bu bol miktardaki suyun yukarıda söz ettiğimiz düşük sıcaklıklarda sıvı olarak kalabilmesi için içerisinde çok tuz barındırması gerekiyor.
Tempe’deki Arizona Eyalet Üniversitesi’nden gezegen bilim insanı ve Gezegen Topluluğu Başkanı JimBell, “Yeryüzünde, bu türden parlak karışımlar canlı organizmalara ciddi zorluklar yaşatıyor. Zor koşullarda hayatta kalabilen bakteriler bu aşırı tuzlu ortamda hayatta kalamıyor” diyor.
Marslılar orada yaşayabilir mi?
Pratt, bu soruya “Elbette!” yanıtını veriyor. Pratt sözlerine, “Eğer bir zamanlar Mars’ta yaşam olduğuna dair bir geçmiş kalıntısı ortaya çıkarsa bu kalıntılar, iklime adapte olabilirler ve soğuk, tuzlu suları oldukça rahat bir şekilde bulabilirlerdi” diyerek devam ediyor:
“Bu benim için ideal bir ‘yaygın türlerin izole veya istilacı nüfusunu destekleyen’ keşfedilmemiş bir yer olabilir”
Bu gölün, hayat bulmayı umduğumuz diğer sulak alanlardan farkı ne?
Gezegen kâşifleri için Mars, Satürn ve Jüpiter için çok daha avantajlı bir konumda. Kâşifler, Mars’a gitmenin 4 ila 11 ay arasında değişecek şekilde daha hızlı bir yolculuk olduğunu ve gezegenin atmosferinin küçük olması sebebiyle kolay inişin gerçekleştiğini dile getiriyor.
Gezegenin korunmasıyla ilgili sorulabilecek büyük soru, buzulaltı gölünün yüzeyle herhangi bir bağlantısının olup olmadığı. Satürn’ün uydusuEnceladus’da ve muhtemelen Jüpiter’in uydusuEuropa’da, bir yeraltı okyanusundan gelen sıvı su, buzdaki çatlaklardan uzaya fırlar. Fakat suyun dışarı çıkabileceği gerçeği, istila eden mikropların içeri girebileceği anlamına geliyor.
Mars’a giden uzay gemileri göle iniş yapmamasına rağmen artık daha az olan küresel toz fırtınaları, bölgeye kirlilik getirebilir. Pratt bu konu için ise “Eğer bu göl gerçekse, mikropların içeri girebileceği bir geçiş yoluna sahip olmadığını umalım!” diyor.
İçeri girip çıkmanın bir yolu yoksa, orada yaşayan herhangi bir şey olup olmadığını nasıl görebiliriz?
Colo’da bulunan Gezegensel Bilim Enstitüsü’nden gezegen bilimciIsaac Smith, gölün yaşam belirtileri açısından kontrol edilebilmesi tatbikat yapılması gerektiğini söylüyor. Bu, biliminsanlarının 2012’de Antarktika’daki Vostok Gölü’nü derinlemesine araştırması gibi. Bu araştırmaları yapan ekip, daha sonra örneklerin sondaj sıvısı ile kirlendiğini kabul etmesine rağmen gölün gelişen bir ekosisteme ev sahipliği yaptığını iddia etti.
Ancak Mars’taki sondajların Vostok Gölü’nde yapılan araştırmalardan teknik açıdan daha zorlu olacağı ve bilim çevrelerinden muhalefetle karşılaşabileceği görüşünü savunan Pratt, “Antarktika’daki buzulaltı göller gibi Mars’taki göl de nadir görülen özel bir yer olarak görülüyor. Sondaj çalışmasına karşı bir direnç olacağını düşünüyorum” diyor.
Fakat eğer şanslıysak bu konudaki bulgular “yukarıdan” gelebilir. Mars atmosferindeki mevsimsel metan varyasyonlarının işaretleri, yüzeyin altında mikrobiyal bir yaşamın olup olmadığına dair astrobiyologları bilgilendirebilir.
Buzulaltı gölünü keşfeden ekipte yer alan, İtalya’nın Bologna şehrindeki Ulusal Astrofizik Enstitüsü’nden gezegen bilimci RobertoOrosei, “Atmosferde sıvı su ve metan oluşumu, Mars’ta devam eden bir şeyin çok ama çok heyecan verici bir kanıtı olacaktır” diyor.
Kaynak
1) Science News- Lise Grossman – https://www.sciencenews.org/article/what-does-mars-lake-mean-search-life-red-planet
