Yeni bir çalışma sonucunda sivrisineklerin anteninde koku algılayıcı IR8a olarak adlandırılan bir protein keşfedildi.
Sivrisinek türlerinden biri olan Aedes aegypti, insan kanını diğer hayvanların kanına oranla daha çok tercih eder. Ancak bu sivrisinek, Zika virüsünün yayılımını sağladığı için bu tehlikeli hastalığın görülme sıklığını artırır.
Miami’deki Florida Üniversitesi’nde çalışan genetikçi Matthew DeGennaro, “Cildimiz ve cildimizde yaşayan çok sayıda mikrobik canlı, laktik asid üretir. Bu asit, insan kokusunun büyük bir bölümünü oluşturur” diyor.
1960’lardan bu yana araştırmacılar sözü geçen bu asidin, Aedes aegypti türü sivrisineklerin insanları seçebilmek için yararlandığı temel etken olduğunu düşündüler. Konuya ilişkin olarak yapılan yeni çalışma, bu sivrisineklerin asidi fark etmek için IR8a’ya ihtiyaç duyduklarını ortaya çıkardı.
Laktik aside duyarlı protein
Has IR8a’yı üreten Aedes aegypti ile çalışan araştırmacılar, IR8a’nın başkalaşmış formunu üreten sivrisinekler üzerinde de çalışmalarını sürdürdüler. Ancak, bu proteinin başkalaşmış formunun uygun bir şekilde çalışmadığı ortaya çıkarıldı. Tüm sivrisineklere ya bir insanın kolu ya da ter lekeli bir bez verildi. Başkalaşmış IR8a üreten sivrisineklerin insan kolunu ya da ter lekeli bir bezi fark etme eğilimlerinin, has IR8a üreten sivrisineklerden yarı yarıya az olduğu gözlendi. DeGennaro ve ekibi, yaptıkları çalışmayı 27 Mayıs günü Current Biology dergisinde yayımladıkları çalışma çıktıları ile duyurdular.
DeGennaro, yaptığı açıklamada böceklerin kokuları algılamak için kullandıkları sistemin çok karmaşık olduğunu ifade ederek bu sistemi şöyle açıkladı: Sivrisinekler üç koku algılayıcı protein üretirler. Bu proteinler, havadaki kimyasalları tanımlamak için üst üste binerek yığınlar oluşturma yeteneğine sahiptir. IR8a ise diğer proteinlerin yanı sıra laktik aside duyarlı bir proteindir. Bir sivrisinek avlanırken değişen kimyasallardan gelen bilgileri karıştırır. Bu bilgiler ısı, nem ve görüşü de içerir. Ayrıca sivrisinekler, solunum sırasında dışarı verdiğimiz karbondioksiti de fark ederler.
Kaynak: https://www.sciencenewsforstudents.org/article/geneticists-get-closer-knowing-how-mosquitoes-sniff-out-our-sweat
