Ana Sayfa Bilim Gündemi Uyku, beyinde zararlı proteinlerin birikimini azaltabilir

Uyku, beyinde zararlı proteinlerin birikimini azaltabilir

1114

Her 20 saniyede bir, beynin belirli bölgeleri uyku haline geçer. 1 Kasım günü Science dergisinde yayınlanan çalışmada işaret edilen bu yavaş ve ritmik durum, uykunun beyin sağlığı için neden bu kadar önemli olduğunun anlaşılmasında yardımcı olabilir. Daha önceki çalışmalar, CSF olarak adlandırılan sıvının, Alzheimer hastalığı ve başka birkaç hastalıkta zararlı proteinleri beyinden uzaklaştırabildiğini gösterdi. Yeni sonuçlar, benzer bir elektriksel olayın uyuyan insanlarda da gerçekleştiğini göstermekte.

MRI taramaları

Araştırmacılar, 13 sağlıklı gencin MRI taramaları üzerinde çalıştı. Aynı zamanda biliminsanları, katılımcıların beyinlerini araştırırken farklı türden metotlar da izlediler. Elektrotlar, büyük sinir hücresi toplamlarının aktivitelerini ölçtüler ve bu sinir hücrelerine enerji veren oksijenli kan döngüsüne baktılar. Boston Üniversitesi’nden sinirbilim uzmanı Laura Lewis, “Bu çalışmada karşılaştıklarımız oldukça çarpıcıydı” dedi. New York’taki Rochester Üniversitesi Tıp Merkezi’nde çalışma yürüten sinirbilimci Maiken Nedergaard, “Sinirbilimsel açıdan yorumlayacak olursak uyku, beyin dalgaları, beyin omurilik sıvısının akışı ve kan akışı da dahil olmak üzere birbirleriyle ilişkili olmayan birçok konuyu zarif bir biçimde birleştiriyor” açıklamalarında bulunarak uykunun sinirbilimsel açıdan önemine işaret etti. Beynin çeşitli dalgalarının birbirleriyle nasıl bir ilişkiye sahip olduklarının henüz tam belli olmadığını belirten Lewis ve meslektaşları ise, beyinde gerçekleşen bir olayın diğer olayların gerçekleşmesine neden olup olmadığını test etmeyi planlıyor.

“BOS dalgaları” olarak adlandırılan bu güçlü dalgalanmaları tespit etmek, zararlı atık ürünlerin beyinden silinmesi için oldukça önemli bir noktada durmakta. Nedergaard ve meslektaşları, Alzheimer ve benzeri hastalıklarda beyinde biriken zararlı proteinlerin de bu dalgaların etkisiyle temizlenebileceğini söylüyor. Uyku sırasında bu güçlü BOS dalgaları beyne gelir, böylelikle amiloid-beta ve benzeri zararlı proteinlerin temizlenme oranında artış yaşanır. İnsanda uyku sırasındaki BOS akışının nasıl gerçekleştiğinin ortaya konmasının gerçekten oldukça önemli olduğunun altını çizen biliminsanları, Alzheimer ve benzeri hastalıklarda güçlü BOS dalgalarının etkisiyle bozukluğun yeni yönlerinin belirlenebileceğine işaret ediyorlar.

Sinir hücrelerinin elektriksel aktivitesinin yaşla birlikte azaldığı bilinmektedir. Bu düşüşün özellikle de Alzheimer hastası olan kişilerde şiddetli bir biçimde olduğu bilinmekte. Çalışmanın yürütücülerinden olan biliminsanı Lewis, düşüşün, toksik proteinlerin üretilmesinde de bir düşüş yaratabileceğini düşünüyor. Konuya ilişkin çalışmalar, bu araştırmanın öncülüğünde sürecek.

Kaynak: https://www.sciencenews.org/article/sleep-may-trigger-rhythmic-power-washing-brain