Birleşik Krallık’ta bulunan bir üniversiteye bağlı üç astronom, güneş sistemimiz dışındaki gezegenleri anlamamız yolunda çığır açıcı bulgularını açıkladılar. Profesor Carole Haswell, Dr. Daniel Staab ve Dr. John Barnes konumumuza yakın üç yeni gezegen sistemi keşfettiler. Araştırmanın yöneticisi olan Profesör Haswell, bu keşfi DMPP isimli proje kapsamında gerçekleştirdi.
Proje UK Science ve Technology Facilities Council tarafından finanse edilmektedir. Projenin takımı La Silla, Şili’de bulunan Avrupa Güney Rasathanesi’nin 3.6m’lik, yüksek duyarlılığa sahip olan ve gezegen keşiflerini mümkün kılan HARPS yardımıyla bu gezegen sistemlerini saptadı. Araştırma ekibi DMPP-1, DMPP-2 ve DMPP-3 olarak bilinen yıldızlar üzerinde çalıştı. Keşfedilen gezegenler DMPP-1b, DMPP-1c, DMPP-1d, DMPP-1e, DMPP-2b ve DMPP-3Ab bu yıldızlara çok yakın konumdalar ve bu sebepten de 1100 ila 1800 derecelere kadar ısınabilirler. Bu yükseklikte bir sıcaklıkta, gezegenin atmosferi ve hatta kayaç yüzeyi kaybolabilir ve bu kaybolan materyaller saçılarak ince bir gaz örtüsü oluşturabilir.
Bu gaz tabakası yıldızların yaydığı ışığın önüne geçerek filtre görevi görüyor ve böylece yıldızlarda görülen ufak anomalileri saptayabiliyor ve gezegen keşfinde yol gösterici oluyor. Bu tabakanın kimyasal kompozisyonun ölçülebilmesi ve bu sayede gelecekte gezegenin yüzeyinde bulunan kaya türünün saptanabilmesi mümkün gözüküyor.
Güneş sistemimiz dışındaki gezegenler
Yeni keşfedilen gezegenler, özellikle DMPP-1d, DMPP-1e ve DMPP-3Ab Dünya’mızın Güneş Sistemi dışında kalan kayaç gezegenlerin jeolojisinin sırlarını çözmemizde anahtar görevi görebilirler.
Çalışmanın yapıldığı üniversitenin Astronomi bölümünün başkanı olan Profesör Carole Haswell’in açıklaması şu şekilde:
“Bu yeni keşifler ileriki çalışmalarımız için çok umut verici. Güneş sistemimiz dışındaki gezegenlerin kütlesi, boyutu ve kompozisyonun arasındaki bağlantıyı da incelememize izin verilmeli. Bu sayede gezegenimizin türünün bir örneği olup olmadığını saptayabiliriz. Şu anda sadece gezegenlerin genel yapısını görebiliyoruz. Örneğin güneş sistemimizdeki en fazla kayaç özelliği gösteren objeler olan Dünya ve Venüs’ün aynı zamanda kütlelerinin kayda değer bir kısmının demirden oluşmasının tesadüf olup olmadığını hala bilmiyoruz.”
Yeni keşiflerin açıklaması
DMPP-1, her birinin birkaç gün aralığında kendi yörüngesinde döndüğü ve Dünya’nın kütlesinin 3 ila 10 katı arasında büyüklükte gezegenlere sahip. Ayrıca yıldızın etrafındaki turunu 20 günde tamamlayan Neptün kütlesinde bir gezegeni daha mevcut.
Çalışmaya katılan biliminsanlarından Dr. Daniel Staab “DMPP-1 üç tane kompozisyonunu ölçebileceğimiz düşük kütlede ötegezegen ile çok önemli bir gezegen sistemine sahiplik yapmakta” açıklamasında bulundu.
DMPP-2b ise Jüpiter’in kütlesinin yarısı ile bir dev gezegen. Yörüngesini tamamlaması beş gün sürmekte. Önceki araştırmalarda bu gezegen, sahip olduğu yıldızın titremesinin kütleçekim kuvvetinin anlaşılması güç haline getirmesi nedeniyle saptanamamıştı.
Bu keşiflerin en heyecan vericisine yorumda bulunan Açık Üniversite’nin araştırmacılarından biri olan Dr. John Barnes “DMPP-3 bizim için büyük bir sürpriz oldu. Yörüngesinde dönen, düşük kütleli oldukça ufak bir gezegenden sinyal beklerken ilk karşılaştığımız şey hesaba katmadığımız refakatçı bir yıldız tarafından gönderilen büyük bir sinyal oldu” açıklamalarında bulundu.
Bu eşlikçi yıldız DMPP-3b sınırdan da olsa hidrojen füzyonunu sağlayabilecek büyüklükteki yıldızlar sınıfına dahil oluyor ve ayrıca Güneş benzeri mekanizması olan yıldızlar arasındaki en düşük kütleye sahip. Bu tür ufak yıldızlar çok sönük ve keşifleri güç. Bu yıldızın keşfinden sonra Dr. Barnes ve ekibi DMPP-3Ab adında dünyamızın iki veya üç katı kütleye sahip, yıldızının yörüngesindeki sürecini yedi günde tamamlayan gezegeni buldular. Dr. Barnes bunun üzerine “Gezegenin oraya nasıl geldiğini görmek zor” dedi.
Kaynak: https://phys.org/news/2019-12-discoveries-reveal-geology-planets-solar.html
