En yaygın dört kan grubu A, B, AB ve 0’dır. Nadir rastlanan Bombay kan grubu ilk olarak 1952’de daha sonra Mumbai ismini alacak olan Bombay kentinde Dr. Y. M. Bhende tarafından keşfedilmiştir.
Her kırmızı kan hücresinin yüzeyinde, hangi gruba ait olduğunu belirlemeye yardımcı olan antijen bulunur. “hh” olarak da adlandırılan Bombay kan grubuna yapılan kırmızı kan hücresi testinde kanda H antijeninin karşılığı olmadığı ortaya çıkmıştır. Örneğin AB kan grubunda hem A hem de B antijenleri bulunur. A, A antijenlerine sahip olacaktır; B, B antijenlerine sahip olacaktır. hh’de ise A veya B antijeni yoktur.
Küresel anlamda çok nadir bulunan Bombay kan en sık Hindistan’da görülüyor!
Hh kan grubunun küresel olarak görülme sıklığı dört milyonda birdir. Bu kan grubunun Güney Asya’da görülme ihtimali daha yüksektir ve Hindistan’da 7.600 ile 10.000 kişiden biri bu tiple doğar.
Maharashtra Eyaleti Kan Alım Merkezi’nden Dr Arun Thorat, Bombay kan grubunun yakın topluluk veya akraba evlilikleri nedeniyle yaygınlaştığı ve en yaygın olarak Güney Asya’da görüldüğünü belirtti. Dr. Thorat’a göre “Bombay kan grubu genetik miras yoluyla nesilden nesile aktarılıyor.” Hintliler, Sri Lankalılar, Pakistanlılar ve Bangladeşliler arasında paylaşılan ortak atanın, bu bölgede daha fazla kan fenotipi vakasına yol açtığı da söylenmekte.
Bombay kan grubu nasıl test ediliyor?
Bombay kanını (hh kanı) test etmek için bir Antijen H kan testi gereklidir. Bombay kan grubu genellikle 0 grubu ile karıştırılır. Aradaki fark, 0 grubunun Antijen H’ye sahip olması, Bombay (hh) kan grubunun ise bu antijene sahip olmamasıdır. Bir kişinin kanında H antijeninin bulunmaması bağışıklığının zayıf olduğu veya hastalıklara daha yatkın olduğu anlamına gelmez. Bombay kan gruplu kişilerin hemoglobin, trombosit, beyaz kan hücresi ve kırmızı kan hücresi değerleri Bombay kan gruplu olmayan kişilerinkinden farklı değildir; fakat Bombay kan gruplu bireyler nadir olmaları nedeniyle, kan nakli sırasında sorunlarla karşılaşırlar.
Kan naklindeki sınırlılık
Asya Transfüzyon Bilimi Dergisi’nde 2015 yılında yayınlanan araştırmada kaydedilen bilgilere göre : “Bombay kan grubuna sahip bireylere yalnızca kendisinden veya Bombay (hh fenotipli) bireylerden alınan kan nakledilebilir, ki bu durum çok nadirdir.”
Bombay kan gruplu bireyler; A, B, AB veya 0 kan grubundan kan alırlarsa ret oluşabilir. Buna karşın ABO kan gruplulara kan bağışı yapabilmektedirler. Bombay kan grubu için resmi olmayan bir kayıt, Hindistan genelinde 350’den fazla bağışçıyı listeliyor.
Bir sivil toplum kuruluşu olan Think Foundation’dan Vinay Shetty, herhangi bir zamanda kanları kullanılabilecek olan yalnızca 30 aktif bağışçı olduğunu belirtmekte. Nadir bulunması ve kanın raf ömrünün 35-42 gün olması nedeniyle bu kan kan bankalarında depolanmamaktadır. Bu nedenle Bombay kan grubu hastası için kan talep edildiğinde çok acil bir şekilde donöre ihtiyaç duyulmaktadır. Bazen bağışlanan kanın bir şehirden diğerine taşınması için tesisler oluşturulması gerekir. Örneğin, geçtiğimiz yıllarda Hindistan’ın Kota kentindeki bir hasta Pune’da ikamet eden bir donörden hh kan aldı. Kan, önce Jaipur’a, ardından karayoluyla Kota hastanesine götürüldü.
Bombay kan kıtlığı
Vinay Shetty, talepteki artışın tesadüfi olduğunu söyledi. Hindistan’ın Bombay şehrinde üç farklı hastaneden farklı kişiler için kan bağışı talebinin olduğu belirtildi. Bu hastalardan ikisi Tata Memorial Hastanesi’nde yatmakta olan kanser hastalarıydı.
Bombay kan gruplu hastalar kanın bu kadar nadir görülmesinden dolayı hayatlarını kaybetme riski taşıyorlar. 2017 yılında Sri Lanka’da Bombay kan gruplu bir kanser hastası düzenli kan bağışı alamaması sebebiyle hayatını kaybetmişti.
Kaynak: Explained: What is Bombay blood group, rare and sought after? | Explained News,The Indian Express