Doğrular, damıtılmış yanlışlardır
Büyük Euclides, “İki noktadan bir ve yalnız bir doğru geçer” demiş. “İki nokta arasındaki en kısa yol bir doğrudur” önermesi de bu ünlü aksiyomun bir başka ifadesi. İnsanlık 2000 küsur sene bu aksiyom ile iş görmüş. Ta ki, bir başka büyük bilge çıkıp, “İki nokta arasındaki bütün yollar, kısası uzunu, hepsi bir eğridir; çünkü ortam […]
Leonardo’nun satranç taşı desenleri Da Vinci’nin satrancı
Geçtiğimiz Şubat ayında İtalyan Rai 3 kanalı Leonardo da Vinci ile ilgili bir belgesel yayımladı. Bu kez usta, bilim-sanat gündemine, kendi işi olduğu iddia edilen, altı yapraktan oluşan bir satranç oyunu elyazması ile oturdu. Leonardo da Vinci’nin eseri olduğu öne sürülen satranç yazması, Gorizia Şehri’nde Coronini Vakfı’nın arşivinde saklı. 2006’nın sonunda yazma eserler konusunda araştırma […]
Aydınlanmanın kaynakları ve özü
18. yüzyılda doğan Aydınlanma düşüncesinin kaynaklarını bulmak için 17. yüzyılın düşünce dünyasına girmek gerekir. Bu düşünce bir dizge felsefesi oluşturamamasına ve birbirleriyle pek çok ayrılıklar taşıyan düşünürler tarafından ortaya konmasına rağmen, kaynağını dizge felsefeleri dönemi olan 17. yüzyıldan almıştır. Özellikle ahlak açısından Robert Bayle’in (1647-1706), bilgi ve siyaset anlayışı açısından John Locke’un (1632-1704) etkileri ilk […]
Gelelim mağaraya…
Gelelim mağaraya. İki yaratık mağarayı iyice gözledikten sonra yere yayılıp yattılar. Çok yorgundular. Bir yığın yiyecek toplamışlardı. Kucakları ne kadar alabildiyse. Tasavvur edebiliyor musunuz? Konuşma yok, oyun yok, bilgi yok. Bir de yorgun iseniz elbette uyuyacaksınız. Gerekiyorsa, pek bilemiyorum ama gerekiyorsa, büyük ve küçük abdestlerini de yapıyorlardı o mağaranın bir yerine! Bu gereksinim dört milyon sene sonra bugün […]
Muharrem ve Alevilik
Önce 1400 senelik Müslüman olduğumuz nereden çıktı. 400 yıllık bir yanlış var. Sonra nasıl Müslüman olduk? Onu aşağıda anlatacağım. Alevi dedelerinin hepsinin Hz. Ali soyundan olduğu bir uydurmadır. Benim soyumun İmam Rıza’ya gittiği söyleniyor. Bunu Cavit Baysun’a 1957’de söylediğim zaman “oğlum senin hatların Orta Asya’dan gelişini kanıtlıyor. Sen nasıl Arap soyundan olursun” demişti. Hünkar Hacı […]
Aydınlanma nedir?
Bir düşünceyi doğru anlamak için onun kaynaklarına inmek zorundayız. Ama bunun için ne kadar geriye gitmemiz gerektiğini kestirmek her zaman kolay değil. Aydınlanma düşüncesini tarihsel bağlamının dışında sözcük anlamıyla ele alanlar onun kaynaklarını bulmak için çok eski zamanlara inmek gereksinimi duyarlar. Başlangıç için en doğru ad belki de Sokrates adıdır. Doğrular için canını vermiş olan […]
Burjuva Aydınlanmasının serüveni ve Emekçi Aydınlanması
Böyle bir başlık altında yazılacak yazı sayfalar dolusu olabilir. Bu denli boyutlu bir konunun birkaç dergi sayfasıyla hakkını vermeye olanak yok. Bu nedenle formülasyonlar biçiminde ilerleyeceğiz ve bir perspektif sunmaya çalışacağız. Marx ve Aydınlanma 1) Kapitalist Batı Uygarlığının temelinde yatan Modernizm, Bilimsel Devrim ve Aydınlanmanın çıkış noktası şudur: Doğadaki süreçler, herhangi bir doğaüstü ve fizikötesi […]
Modernizm ve postmodernizm
Bazı düşünürler, modernitenin sona erdiğini ve postmodernitenin başladığını ileri sürmektedirler. Modernitenin başarısız olduğundan hareket ederek, postmodern bir çağa girdiğimizi savunmaktadırlar. Postmodernizm hakkında yazılan kitaplara göz attığımızda, modern, modernlik, modernite, modernizm, modernleşme, modernizasyon gibi kavramlara çok sık rastlamaktayız. Postmodernizm, kendini anti-modern olarak tanımlar. Bu nedenle postmodernizmin ne olduğunu açıklamadan önce, modernite ve modernizm konusunu ele almak […]
Türkiye arkeolojisinin öncü kadınlarındandı Prof. Dr. Ufuk Esin’i yitirdik…
19 Ocak 2008’de, Türkiye arkeolojisi, kendisini ellerinde büyüten analarından birini daha yitirdi. Uzun meslek yaşamı boyunca Türkiye arkeolojisine çok yönlü hizmet veren Prof. Dr. Ufuk Esin’in son büyük katkılarından biri de, Türkiye Kültür Sektörü (TÜKSEK) düşüncesini ortaya atarak, bu düşüncenin kurucuları arasında yer aldığı Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) tarafından hayata geçirmesini sağlamak olmuştu. Temelde, Türkiye’nin […]
Tarihte elmanın rolü
Bu sefer masala sondan başlayalım. Gökten üç elma düşmüş. Birini Havva almış Adem’e vermiş. Diğeri Newton’un kafasına dank etmiş. Peki üçüncüsü? Bu konuda rivayet muhtelif. İlk iki elmanın açtığı süreçler üzerinde düşünürsek, belki üçüncü hakkında da fikir yürütebiliriz. Birinci elmanın rolü çok büyük. O kadar büyük ki, insanın dünya değiştirmesine yol açıyor. Peki, hangi dünyadan […]
