Etiket: dinler tarihi
Prof. Dr. Fuat Sezgin’in 5 ciltlik görkemli eseri ortaya seriyor: Bilimin merkezi bir zamanlar...
Ne yazık ki, tarihin alt dallarından biri olarak bilim tarihi yazımı da, asıl olarak, Batı’nın ideolojik damgasından kendini kurtaramamıştır. Bu bakışa göre, uygarlığı mucizevi...
Tarihçesi, psikolojisi, sosyolojisi, felsefesi, ideolojisi ve teknolojisi ile Savaş
Yaşam bir savaş değildir. Savaş bir doğa yasası, hiç değildir. Savaş insanlığın kültürel evriminin belli bir noktasında ortaya çıkmıştır, belli koşulların ürünüdür. Söz konusu...
Kuran’ın yazım serüveni
Halife Osman önceki tüm Kuran nüshalarını yakıp kendi hazırlattığı mushaf nüshalarını değişik bölgelere gönderir. Bu mushafı halka anlatsınlar diye görevlendirdiği insanların çoğu sahabi bile değildir; ikinci kuşaktır. Hz. Muhammed zamanından kalma yazılı bir Kuran zaten bulunmamaktadır. Osman’ın hazırlattığı ve değişik yerlere gönderdiği o nüshaların orijinallerinden de hiçbiri şu an yoktur. Hz. Muhammed vefat ettiğinde Kuran […]
Semavi dinlerde çoktanrıcılık-tektanrıcılık mücadelesi: Melekler ve Tanrılar
Tevrat’ın ilk metinlerinin yazıldığı yıllardan başlayarak, Hıristiyanlık ve en nihayet İslamiyet’in yaptığı fikirsel katkılara rağmen tektanrıcılık hâlâ anlaşılmakta ve uygulanmakta zorluklarla karşılaşan felsefi bir yaklaşımdır. Bunca zamandır o kadar mücadelelere, zorlamalara, hakkında yazılan onca yazılara rağmen neden bu denli az anlaşılabildiği ise üzerinde durulmaya değer bir husustur. Tevrat, bugünkü haliyle derlenip tamamlandığında, dünya ilginç ve […]
Dine antropolojik yaklaşımlar
Antropolojik bilimsel faaliyetlerin “din”le olan ilişkisi, onun, insan toplumsallığının tarihsel, sosyal şartları içerisinde açığa çıkardığı özellikleriyle ilgilidir. Dinin toplumsal ve bireysel yaşamdaki işlevleri, anlamları ile dinin kökeni ve evrimi, antropolojinin temel ilgisini tarif eder. Bir başka deyişle, antropolojinin dinsel olanla ilişkisi, genellemelerin ve ön kabullerin dışında vücuda gelir. Bugün, 21. yüzyılda yaşayan insanlar olarak bizler, […]
Muharrem ayının düşündürdükleri
Ben bir Alevi hanedanı mensubuyum. Küçüklüğüm gizli yapılan alevi aynicemleri içinde geçti. Alevilerin İmam Rıza kolundan olduğumuz söylendi ve biz ehlibeyttik. Bunu büyük bir...
Kozmo-mitolojilerden kozmogonilere Antik Ortadoğu’da evren tasarımları
‘Mitolojik düşünme’ öylesine temeldir ki, tarihsel olarak mitos olmadan dinin olamayacağı ama din olmadan mitosun olabileceği görülür. İlk kez Antik Yunan’da doğa felsefesinin doğuşu,...
Cinler ve cincilik: İyi saatte olsunlar…
Cinler, sahtebilimciler ve inanç sömürücüleri için oldukça verimli bir materyal. Cincilik, insanlığın büyüsel düşünce döneminden kalan bir inanç. Kuran’da ve peygamber hadislerinde de yer alması İslam toplumlarındaki yaygınlığının nedeni. Son dönemlerde cincilik “bilimsel” bir kılıfa bürünerek de piyasaya sürülüyor. Panzehir: Bilimsel düşünce biçiminin toplumsallaştırılması, diyalektik ve tarihsel materyalist yaklaşımın benimsenmesi… Geçtiğimiz ay İstanbul’da bir “cin […]
Eski Mısır tanrısı Set’in ilginç öyküsü
Köklü Mısır devlet geleneği, iki baştanrının sürekli mücadele ettiği bir evren tasarımı istememişti. Çünkü böyle bir tasarım, Mısır’ın tarihsel iki parçalı geçmişini sürekli canlı tutacağı için tehlikeliydi. İçlerinden biri şeytanlaşmak zorundaydı; bu da Set oldu. Set, Asya’dan gelip Mısır’a yerleşen Hiksoslar tarafından sahiplenildi. Tevrat’ta ise Şit’e dönüştü. Set’in Yukarı Mısır’da başlayan serüveni kılıktan kılığa girerek […]
Uygarlık Tarihinde Doğu-Batı İlişkileri
Avrupa tarihi genellikle Yunan Şehir devletleriyle başlatılır. Hatta Yunan Medeniyeti ilk uygarlaşma adımı olarak düşünülür. Öncesi pek önemsenmez. Daha sonra Roma’lılar çıkar tarih sahnesine....