Etiket: düşünce

Zekâ problemleri bir ölçüde alınması zor olan bir kale gibi tasarlandığı halde, beklenmedik bir yerde bir zayıf noktası olur çoğu zaman ve esas iş de işte bu noktayı yakalayabilmek sayılır genelde. Anahtar nokta (püf noktası) tam da manaya uygun düşen bir isim. Şöyle ki, bir yanda duvarı sökerek, kapı-pencereyi kırarak veya bacayı kullanarak odaya girmek […]

Ali Timuçin Uzam kavramı Aristoteles’le birlikte incelenmeye başlamıştır. 17. yüzyılda Descartes uzam ve uzay kavramlarını birbirinin yerine geçecek biçimde kullanmıştır. Ayrıca Descartes’da bir soyut uzam kavramı da vardır. Kavram onda daha çok cismin bir niteliği gibidir. Kavramı deneysel olanla bağlantılı da olsa deneyseli önceleyecek biçimde kullanan Kant olmuştur. Kant’a göre özne açısından uzam ve zaman […]

Bilim ve felsefe zorunlu olarak nesnele yönelirken sanat hem nesnele hem öznele yönelir. Buna göre bilimin işi doğru’yladır, felsefe hem doğru’yla hem iyi’yle ilgilenir, sanat doğru’yu ve iyi’yi dışlamayacak biçimde güzel’e yönelir. Buradaki güzel plastik güzel olmaktan çok anlamlı olandır. Kültürün üç alanı, felsefe, bilim ve sanat insanın kendini aradığı ve kendi için yani büyük […]

Eski doğu uygarlıkları Yunanistan’da düşünce dünyasını büyük ölçüde etkilemiştir. Bu uygarlıkların dünyaya yararcı yönelişi Yunanistan’da bir dönüşüme yol açacak, yararcı düşünce yanında yarargözetmez bir bakışın da gelişmesini sağlayacaktır. Yunanistan doğu uygarlıklarından aldığı etkilerin de katkısıyla zamanla mitolojik yani imgelemsel bakıştan ussal yani nedenler arasında çıkarımlar yapabilen bir bakışa geçecektir.  Eski doğu uygarlıklarının düşünce gelişimlerini ele […]

Biliminsanları ufak bir sihirbazlık gösterisinden esinlendikleri bir yöntemle, deney gönüllülerinin kimi ahlaki konular üzerine beyan ettikleri fikirlerin tersini iddia etmelerini sağladılar. Üstelik gönüllüler tutarsızlıklarının...

Bilinmelidir ki matematik düşünmektir; zihni eğitmek ve daha etkin kullanmaktır. Olası ve olası olmayanı açığa çıkarıp sonuca gitmektir. Matematik, vakit kullanımıdır. Sezgi, gözlem ve deneme-yanılmadır. Karşılaştığımız sorunların çözümü, engellerin aşılması, var olanın anlaşılıp yeninin üretilmesi aracılığı ile aşılması yolunda, matematik zorunlu bir ihtiyaçtır. “Yaşayan matematiğin özünde soyut genelleme ile somut örneğin, dedüktif çıkarımla sezgisel ve […]

Aklın ne olduğuna ilişkin tartışmalarda hakikat, pek çok başka durumda olduğu gibi, muhtemelen aşırı uçların ortasında bir yerde. Bunun neden öyle olduğunu anlamanın bir yolu kendi aklımızı bize yabancı bir aklın aynasında görmek olurdu. Bunu yapamadığımız sürece aşırı uçlar arasında savrulmak kaçınılmaz görünüyor. Ne var ki yakın zamanda bu yazgıdan kurtulacak gibi durmuyoruz. Çünkü görünen […]

Spinoza bir yandan sanatlar ve bilimlerin bilgisi üzerine kurulu demokratik gelişim olanaklarını arar. Öte yandan demokratik düzen ortaklaşma ve işbirliği olmadan yürümez. Bu nedenle...

Dil ile düşünce arasındaki ilişki, Antikçağ'dan itibaren filozoflar tarafından üzerinde durulmuş bir konudur. Konuşmanın, başta düşünceler olmak üzere; arzuların, öfkenin, sevincin, hüznün, kısacası ruhtaki...

Marx’ın sermaye birikiminin oluşumuna yönelik çözümlemeleri, hayatımızın her alanına uygulanabilecek muazzam bir düşünce potansiyeli taşır. Ayrıca Marx Kapital’de, Hegel’in baş aşağı duran diyalektik yöntemini,...