Günümüzde yapay zeka hemen hemen her sahada kendine kullanım alanı bulmuş durumda, arkeoloji de buna dahil. Son olarak, IBM ve Japonya’daki Yamagata Üniversitesi’nden araştırmacılar tarafından Nazca Çizgileri’ni tanımak için eğitilmiş olan yapay zeka sistemi, 4 metre uzunluğunda ve 2 metre genişliğinde, insanı andıran yeni bir figür keşfetti.
Nazca Çizgileri, Peru’da Nazca Çölü’nün hüküm sürdüğü ovaların üzerinde oluşturulmuş olan insan yapımı motiflere (Bu motiflerin genel adı geoliftir) verilen isimdir. Çeşitli hayvan, bitki, fantastik varlıklar ve geometrik şekilleri tasvir eden ve MÖ 500 ile MS 500 yılları arasına tarihlenen bu yeryüzü motiflerinin boyutları birkaç yüz metreyi bulabiliyor. Arkeologlar ilk kez 1920’lerin sonlarına doğru Peru’nun Güney’ine yayan olarak yaptıkları gezilerde bu gizemli motifleri keşfettiler. O zamandan bu yana geçen yaklaşık bir asırlık zaman zarfında ortaya çıkan uydu ve drone bazlı uzaktan algılama/görüntüleme sistemleri, araştırmacılara yaklaşık 500 km2’lik alana yayılmış olan bu motiflerden yüzlercesinin keşfinde yardımcı oldu.
17 Kasım’da yayımlanan çalışmaya göre, araştırmacılar IBM’in geliştirdiği ve yaygın kullanılan bir makine öğrenme tekniği olan “yapay sinir ağları”na dayanan yapay zeka sistemine daha önceden bilinen geoliflerin drone ve uydu görüntülerini göstererek Nazca Çizgileri’ni tanımayı öğrettiler. Eğitilen yapay zeka, 5 km genişliğindeki araziyi tararken, aralarında insansı figürün de bulunduğu olası yeni geolifler tanımladı. Hava görüntüleri ve bölgeye bizzat yapılan ziyaretler, yaygın olarak bilinen sinekkuşu benzeri Nazca motifinin yakınındaki insansı figürün varlığını doğruladı. Bu yeni geolif, 2006’dan bu yana hava görüntüleri ve saha çalışmaları aracılığıyla 100’ün üzerinde Nazca Çizgileri tanımlamış olan Yamagata Üniversitesi’ndeki araştırma ekibinin son keşfi oldu. Yapay zeka kullanılarak keşfedilen bu yeni figür, şimdiye kadar keşfedilmiş olan ve sayıları 2,000’i aşkın motiften oluşan Nazca Çizgileri koleksiyonuna eklendi.
Araştırmacılar yeryüzüne çizilmiş olan bu motiflerin, yollar gibi peyzajdaki diğer izler tarafından belirsizleştirilmesinden dolayı insan gözüyle fark edilmelerinin oldukça zor olduğuna değiniyorlar. Araziye dair hava fotoğrafları, haritalar ve diğer verilerden oluşan geniş bir arşivi detaylı bir biçimde taramak için yapay zekadan yararlanmak, gözden kaçırılan daha fazla geolifin ortaya çıkartılmasında arkeologlara yardımcı olabilir. Araştırmacılar sonraki adım olarak hava görüntülerinin yanı sıra lazer haritalama verisi gibi diğer bilgi kaynaklarından da faydalanan daha güçlü bir yapay zeka sistemini hayata geçirerek Nazca Çizgileri’ni daha hızlı ve yüksek doğrulukla tanımlamayı planlıyor. Nazca Çizgileri’nin daha kapsamlı bir haritasını oluşturmak, binlerce yıl önce insanların bu motifleri neden yarattıkları ve onların en iyi şekilde nasıl korunabileceği konusunda yeni bilgiler sunabilir.
Kaynak: https://www.sciencenews.org/article/ai-found-hidden-nazca-line-peru-showing-humanoid-figure
https://www.ibm.com/blogs/research/2019/11/nasca-lines-geoglyphs/
