Kişilik, bireyler arasında büyük ölçüde değişkenlik gösterir. Aynı çevresel uyaranla karşı karşıya kaldıklarında farklı davranan cesur ve çekingen kişiler vardır. İnsanlar için geçerli olan bu durum, balıklarda da görülür, balıkların davranışları da bir dizi bireysel farklılık gösterir. Max Planck Nörobiyoloji Enstitüsü’nden biliminsanları yetiştirdikleri zebra balıklarının farklı kişilik özelliklerinin sadece davranış değişiklikleriyle değil beyindeki geniş kapsamlı değişikliklerle de ortaya çıktığını raporladı.
Genç zebra balıkları, beş milimetre uzunluğunda şeffaf bir gövdeye sahiptir. Bununla birlikte küçük yapılı bu balıklar dış uyaranlara yanıt olarak bir dizi davranış sergiler. Bazıları yüksek bir ses varlığında panikle kaçarken, diğerleri daha sakin olabilir. Sesin tekrarlanması durumunda bir grup balık sesi yok saymayı öğrenirken, diğerleri bu yeni duruma alışamaz. Bu iki uç nokta arasında –daha rahat ya da daha ürkek- bir dizi davranışsal ifade vardır.
Araştırmacılar, belirli bir davranışsal özelliğin seçilmesiyle balıkların beyin aktivitesini şaşırtıcı derecede hızlı bir şekilde değiştirebileceğini gösterdi. Biliminsanları, rahat gruptakilerle ürkek gruptaki balıkları eşledi. İki nesil sonra, ürkek yavruların beyinleri ile sakin yavruların beyinleri arasında önemli ölçüde fark vardı. Balıkların şeffaf yapıları yüksek sese karşı hangi beyin bölgelerinin harekete geçtiğini gözlemleyebilmek açısından avantaj sağladı. İki davranışsal uç nokta, beynin faklı bölgelerindeki nöron aktivitesiyle sağlanıyordu. Bu aktivite sonucu dopamin ve serotonin üretimi gerçekleşmekteydi. Dopamin ve serotonin, insanlarda kişilik farklılıkları ve hatta psikiyatrik durumlarla da ilişkilendirilen iki önemli nöromodülatör olarak bilinir. Yürütücülerden Carlos Pantoja, “Bu iki beyin bölgesi arasındaki hücre aktivitesi, bir balığın sese verdiği tepkinin hassasiyetini ve bu duruma ne kadar çabuk alışacağını düzenleyebilir” açıklamalarında bulundu.
Çalışmada yer alan Herwig Baier, “Kişilik özelliklerinin evrimdeki kayma ve sabitlenme hızı dikkate değer. Homo sapiens popülasyonlarında da süreç benzer bir hıza sahip olabilir” dedi. Zebra balığı, ilgili beyin yapılarının genetik temelini ortaya çıkarabilecek önemde gibi görünüyor.
Kaynak: https://medicalxpress.com/news/2020-08-individual-differences-brain.html
