Northwestern Tıp ve Şikago Rehabilitasyon Enstitüsü’nde (RIC) yapılan yeni araştırmada biliminsanları ilk kez, beyinde “plasebo etkisi”ni (sahte bir tedavinin gerçekten acıyı azaltması durumunu) sağlayan bölgeyi tanımladı. Ağrı kesici plasebonun en etkili olduğu bölgenin tam olarak saptanması ise kronik ağrılar çeken milyonlarca kişi için kişiselleştirilmiş ilaçların tasarlanmasına olanak tanıyabilir. Bu çalışma için geliştirilmiş olan fMRI teknolojisi bireyin, beyninin bir ilaca gösterdiği tepkiye bağlı olarak kişisel bir ağrı tedavisi göreceği yeni bir çığır açma potansiyeline sahip.
Ayrıca bu bulgular, klinik deneylerde en başından plasebo etkisine daha yatkın olan bireylerin elenmesini sağlayarak gerçek sonuçlara daha yakın ve hassas deneylerin yapılmasını sağlayacak.
Keşfedilen ön orta girustaki bu özel bölge, tek denemeyle plaseboya cevap verecek bireylerin tespitini sağlıyor; ikinci bir deneyle bu çıkarımların yüzde 95 oranında doğru olduğu görülmüş. Çalışma PLOS Biology’de yayımlandı.
“Kronik ağrılar toplumsal açıdan hayli pahalıya mal oluyor. Kronik ağrı çeken popülasyondan plaseboya cevap verecek olanları tahmin edebilmek, hem ilaçların kişiselleştirilmesini hem de daha başarılı klinik deneyler yürütülmesini sağlayacak” diyor Marwan Baliki. Baliki Şikago Rehabilitasyon Merkezi’nde araştırmacı ve Northwestern Ünivesitesi Feinberg Tıp Okulunda fizik tedavi ve rehabilitasyon konusunda yardımcı profesör.
Yayımlanan çalışmanın yazarları Baliki ve Vania Apkarian. Apkarian Feinberg’de fizyoloji profesörü; araştırma onun laboratuvarında yürütülmüş.
Ağrı tedavisinde ilaçların kullanılması hep bir deneme yanılma süreciydi, ya aynı ilacın dozajı değiştirilirdi ya da belli bir ilaç hiç işe yaramıyorsa başka bir tanesine geçilirdi.
“Yeni teknoloji sayesinde doktorlar artık hastanın ağrısında beynin hangi kısımlarının aktifleştiğini görerek bu bölgeyi hedef alacak ilaçlar seçebilecekler” diyor Apkarian. “Aynı zamanda kanıtlara daha çok dayanan ölçümlerin yapılması mümkün olacak. Doktorlar, ilacın hastanın ağrı bölgesinde nasıl bir etkisi olduğunu görebilecekler.”
Şimdilik plaseboya verilecek tepkiler kontrollü deneylerdeki sağlıklı denekler üzerinden inceleniyor. “Bu tür deneyler plasebo etkisinin deneysel (uygulamalı) ağrılardaki biyolojik ve davranışsal temellerinin daha iyi anlaşılmasını sağlasa da, bulguların klinik, ağrıların daha ziyade kronik olduğu vakalara aktarılması pek mümkün olmuyor” diyor Baliki.
Bu çalışma için ve dünyada bir ilk olarak biliminsanları, standart bir klinik deney modeliyle birlikte fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme yöntemini kullandılar. Amaçları dizdeki osteoartritten dolayı kronik ağrı çeken hastaların beyinlerinde, plaseboya bağlı olarak ağrı yitimi olup olmayacağının objektif bir biçimde tahmin edilmesini sağlayacak nörolojik bir işaretçi bulmaktı. Bu deneyin sonucunda biliminsanları ağrı yitiminde plasebonun oldukça güçlü bir etkisi olduğunu göstermiş oldular; hastaların yarıdan çoğu ağrılarının kayda değer biçimde azaldığını bildirdi.
Baliki ve Apkarian, eğer gelecekte bu konuda yapılacak çalışmalarda bu model geliştirilerek zaman içerisinde beyin temelli bir tahmini en iyi bireysel tedavi yönteminin ortaya koyulması mümkün olursa, hastaların boş yere etkisiz tedavilere maruz kalmasına gerek olmayacağı gibi, ağrıların süresinin ve şiddetinin yanı sıra opioid kullanımının da çarpıcı bir biçimde düşeceğine inanıyorlar.
Çeviren: Defne Saraç
Türk Eğitim Vakfı İnanç Türkeş Özel Lisesi Öğrencisi
Kaynak: https://www.sciencedaily.com/releases/2016/10/161028090142.htm
