14 bağımsız çalışmadan toplanan verinin analizi, genlerin zekâ üzerindeki etkisinin ABD’de insanların sosyal sınıfına göre değiştiğini gösterdi. Fakat Batı Avrupa ve Avustralya’da durum böyle değil. Bulgular Psikoloji Bilimi Derneği’nin (The Association for Psychological Science APS) Psychological Science isimli dergisinde yayımlandı.
Araştırma, genlerin ve çevrenin birlikte kişinin zekâsının şekillenmesinde önemli rol oynadığını destekliyor. Davranışsal genetik alanında uzun zamandır mevcut olan bir hipotez gen kaynaklı potansiyel zekâmızın destekleyici ve olumlu bir çevrede daha çok açığa çıktığını, yokluk ve olumsuz durumların getirdiği koşullarda ise daha baskılandığını kabul eder. Bazı çalışmalar bu hipotezi destekleyen kanıtlar sağlarken, bazıları aksini gösteriyor.
Sosyal sınıfların gen ve zekâ arasındaki ilişkinin üzerindeki etkisini daha iyi anlamak için, Teksas Üniversitesi’nden psikiyatr Elliot Tucker-Drob ve Edinburgh Üniversitesi’nden Timothy Bates basılmış ve basılmamış tüm çalışmaların datalarını derleyerek bir meta-analiz yaptılar.
Meta analize dahil olan çalışmaların, katılımcılarının çocukluk dönemlerinde ailelerinin sosyoekonomik durumlarına ait bilgileri ve objektif zekâ ölçümlerini içermesi gerekiyordu. Yine çalışmalarda genetik yakınlıklarında farklılık gösteren katılımcıların (kardeşlere karşılık tek yumurta ikizleri gibi) olması beklendi. Böylece araştırmacılar genetik ve çevresel etkileri elimine edebilecekti.
Tucker-Drob ve Bates ABD, Avustralya, İngiltere, İsveç, Almanya ve Hollanda’da yapılan çalışmalara katılmış 24.926 çift kardeş ve ikizin verilerini analiz etti.
Araştırmacılar, genler, sosyoekonomik statü ve zekâ arasındaki ilişkinin katılımcıların ülkelerine göre farklılık gösterdiğini buldu. Tucker-Drob, genetiğin zekâ üzerine olan etkisinin sosyoekonomik statüye bağlı olduğunu öne süren hipotezin ABD dışındaki ülkelerde geçerli olmadığını, üstüne Hollanda’da tam tersini destekleyen kanıtların olduğunu söylüyor.
Daha önemlisi, meta analiz test yaşı, testlerin başarı-bilgiyi mi, yoksa zekâyı mı ölçtüğü, testlerin tek bir beceriyi mi, yoksa birleşik bilişsel becerilere dönük mü ölçüm yaptığı gibi faktörlerin sonuçları etkileyebileceği yönünde herhangi bir bulgu göstermedi.
Araştırmacılar ABD ve diğer ülkeler arasındaki büyük farkın düşük sosyoekonomik statüdeki insanların değişik ülkelerdeki farklılıklarıyla açıklanabileceğini söylüyor. Diğer bir değişle, Batı Avrupa ve Avustralya’daki görece daha iyi sağlık hizmetleri ve sosyal yardım programları yoksullukla ilişkili olumsuz çevresel etkilerin bazılarını önlüyor olabilir.
Çeviren: Nihan Avcı
ODTÜ Mimarlık Tarihi YL
Kaynak: http://www.sciencedaily.com/releases/2015/12/151216082154.htm
