Yeni bir çalışmaya göre, genellikle Alzheimer hastalığından kaynaklanan demansın yaşamın ileri dönemlerinde ortaya çıkması, bu dönemden yaklaşık beş yıl öncesinde belirli proteinlerin kandaki anormal seviyeleriyle ilişkilidir. Daha önce, bu proteinlerin pek çoğunun demans ile bağlantılı olduğu bilinmiyordu. Bağlantının anlaşılmasıyla, önleyici yaklaşımların geliştirilmesi için yeni hedefler tespit edildi.
Araştırma, 10.000’den fazla orta yaşlı ve yaşlı insandan alınan kan örneklerinin analizini içeriyor. Bu örnekler, on yıllar önce yapılan çalışmaların parçası olarak toplanmış ve saklanmış örneklerdir. Araştırmacılar, 38 farklı proteinin kandaki anormal düzeyinin beş yıl içinde Alzheimer hastası olma riski ile yüksek oranda ilişkili olduğunu gösterdi. Söz konusu 38 proteinden 16’sı, Alzheimer olma riskini 20 yıl öncesinden öngörebiliyor.
Nature Aging‘de yayınlanan çalışma, hastalık sürecine olası bir nedensel katkısı olduğu görülen SVEP1 proteininin yüksek seviyelerine işaret etti. Daha önceki araştırmalar genellikle demans ortaya çıkmadan önce insanların Alzheimer olma riskini ölçmeye yönelik çalışmalardı. Bu çalışmalarda esas olarak Alzheimer beyin patolojisinin en belirgin iki özelliğine odaklanılmıştır: Plaklar olarak bilinen amiloid beta proteini kümeleri ve tau proteini birikimi. Biliminsanları, bu mekanizmalardaki yıllara bağlı değişimlerin takip edilmesiyle Alzheimer hastalığının daha önceden tahmin edilebileceğini düşünüyor.
Araştırmacılar ilk olarak kalp hastalıklarıyla ilişkili risk faktörlerini ve sonuçlarını araştıran bir çalışma için daha önce toplanan kan örneklerini analiz etti. Bu analiz ile yıllara göre değişen protein oranı ve Alzheimer hastalığı arasında ilişki olduğunu gösteren 38 protein tespit edildi. Farklı dönemlerde farklı çalışmalar için alınan başka örneklerle de benzer bir analiz yapan araştırmacılar, bu proteinlerden altısının yaklaşık 10 yıllık bir takip süresi boyunca Alzheimer riski ile ilişkili olduğunu gösterdi. Daha ileri bir istatistiksel analizde, Alzheimer ile genetik bağlantıların geçmiş çalışmalarından elde edilen verileri de karşılaştırıldı. Bu analizler, tanımlanan proteinlerden biri olan SVEP1’in, hastalığın tetiklenmesinde veya sürdürülmesinde rol oynadığına işaret etti.
Yeni çalışmada Alzheimer riski ile ilişkilendirilen diğer proteinler arasında birkaç temel bağışıklık proteini bulunmaktaydı. Bu, Alzheimer’ı, beyindeki yoğun bağışıklık aktivitesine bağlayan onlarca yıllık bulgularla da örtüşmektedir.
Kaynak: SCIENCE DAILY
