Laiklik: Tanrı odaklı epistemeden, insan odaklı epistemeye

Laikliğin felsefi olarak konumlandırılması, siyasi bakımdan sığ bir biçimde konumlandırılmasından daha işlevseldir. İlki, salt din-devlet ayrımına, siyasal yaşama odaklanırken, diğeri köktenci bir tutumla, din-dünya ayrımı ekseninde yeni bir insan, yeni bir toplum, yeni bir kültür, yeni bir değerler sistemi önerir. Bu modelde, salt siyasal sistem değil, insan ve insanın bilişsel yetileri; değişmezler değil, değişim ve gelişim merkezdedir. Kutsallıklar salt vicdani, bireyin kendisini bağlayan öznelliklerdir; başkasını bağlamazlar ve başkalarına dayatılmazlar.