İnsan kendisi ne kadar sağlıklı yaşamaya çalışırsa çalışsın, etrafındakileri sağlıklı besin seçimlerinin önemine inandırmaya ne kadar çalışırsa çalışsın, belli bakış açılarını değiştirmesi çok zor. Hem kendimizin, hem de sevdiklerimizin bakış açılarını değiştiremediğimiz sürece de, sağlıklı hayat standartlarını tutturmamız mümkün olmuyor.
Geçen akşam bir arkadaşımın 30’uncu yaş günü için New York’un “en iyi” Hint lokantalarından biri olduğu söylenen Devi’de yemeğe gittik. E, ne de olsa önemli bir yaş dönümü. Laf dönüp dolaşıp yemeklere ve yediğimiz de Hint yemeği olunca, baharatlara dayandı.
Ben konferanslarda sık sık, Batılıların “curcumin” dedikleri, bizdeki adı zerdeçal ya da Hint safranı olan baharatın kanseri önlemekteki etkinliğini duyuyorum. Arkadaşlarım bana inanmıyorlardı. İddialaştık. Birisi cebinden telefonunu çıkarıp internette curcumin’i aramaya koyulurken, ansızın yan masadan biri atıldı; lokantanın aşçıbaşı meğer bizi dinliyormuş!
Bir taraftan o, bir taraftan ben, bu tadı tuzu olmayan, yemeklere de tattan ziyade sarı renk versin diye katılan baharatın özelliklerinden dem vurmaya başladık, eninde sonunda masadakileri ikna ettik. Zannediyorum o akşamdan sonra hepsi yemek pişirirken ya da alışveriş yaparken Hint safranına özel bir önem verecek.
Aslında Hint safranı binlerce yıldır geleneksel Hint ve Çin tedavilerinde kullanılıyor. Tevekkeli bizim Hintli aşçıbaşı bu işi biliyor! Latince adı Curcima longa olan bir kök bitkisinden üretilen bu baharatın aktif maddesinin, curcumin olduğu 200 yıl kadar önce saptanmış. Kanser, romatizma, şeker hastalığı, Crohn hastalığı, kalp rahatsızlığı, kemik erimesi ve diğer hastalıkları önleyici özellikleri bilimsel literatürde yayımlanıyor.
Hint safranı sağlıklı hücreleri rahat bırakıp, kanserli hücrelerin kendi kendilerini imha etmelerine yardımcı oluyor. Pek çok bilimsel araştırma kanserin oluşumunu, ilerlemesini ve büyümesini önlediğini ve tedavisinde de etkin olduğunu gösteriyor. Curcumin’in zihin açıklığına yol açtığını gösteren bazı araştırmalar da var. Ama aşırıya da kaçmamak lazım. Bilimsel deneyler günde 8 gr’dan fazlasını kaldırmanın zor olduğunu gösteriyor. Geleneksel olarak da, zaten günde ancak 100 miligram kullanılıyor yemeklerde.
Yemek sonunda muhbbet koyulaşınca aşçıbaşı, ABD’lilerin tercih ettikleri deyimle “şef” yanımıza geldi ve de bana imzalı bir yemek kitabını hediye etti. Kitap da ne kitap ama, büyük, kalın kaplı, resimli, pek havalı. O zaman anladık ki aşçıbaşımız Suvir Saran televizyona çıkan, dersler veren, kitap yazan meşhur bir geleneksel Hint mutfağı uzmanıymış.
Tevekkeli yemekler de çok lezzetliydi. Benim bilimsel kongrelerden öğrendiklerim, onun geleneksel Hint yemek ve kültüründen bildiklerini doğruluyordu! Hint safranı sayesinde meşhur bir şefle tanışmış olduk. E, ne de olsa Hint safranı, yararları bitip tükenmiyor… Siz de yiyin, dostlarınıza, akrabalarınıza önemini anlatın, size de kimbilir ne faydalar sağlayacaktır. Sağlıkla kalın.
Suvir Saran’ın kitabı:
Saran, S ve Lyness, S.; Indian Home Cooking: A Fresh Introduction to Indian Food, with More than 150 Recipes, Clarkson Potter Yayınevi, 2004.
Web sitesi:
