Cinsel Seçilim
Charles Darwin, Çev. Bahar Kılıç, Alfa Bilim, 2020, 516 s.
Darwin 1598’da yayımladığı “Türlerin Kökeni” kitabıyla dünyanın bilim ve kültür tarihini sonsuza kadar değiştirmişti. Ancak bu kitabın henüz çözemediği bazı problemler kalmıştı. İnsan evrimini açıklamaktan biraz geri durmuştu. 12 yıl konu üzerine çalıştıktan sonra İnsanın Türeyişi ve Cinsel Seçilim kitaplarıyla bu açığı kapatmayı amaçladı. Bahar Kılıç tarafından orijinal dilinden çevrilen bu kitap insan varlığının özüne ilişkin, bilimin işaret ettiği konular ışığında bir devrim yaratmıştır. Kitap şu temel sorulara yanıt arıyor; Biz kimiz? Buraya nasıl geldik? Diğer canlılarla ilişkimiz nedir?
Zaman Körlüğü–Öteki Zamansallıkları Algılama Sorunu
Kevin K. Birth, Osman Şişman, Islık Yayınları, 2020, 248 s.
Zaman akıp gider mi? Uluslararası kültürel tahakküm odaklarının tektipleştirdiği bir kavram mı? Zamanın farklı kültürlerde nasıl algılandığı konusu, şimdiye kadar böylesi bir çalışmayla ele alınmamıştı. Kevin K. Birth, doğa bilimlerince çok önemsenen zaman kavramını, nihayet antropolojinin dairesinde ele alırken çeşitlilikleri dışlayan anlayışı yerle bir ediyor. Zaman kavramına bakışta tarihsel perspektiften yararlanırken tüm kültürleri kucaklıyor. Zaman Körlüğü’nde “zaman” özellikle antropoloji, tarih ve dilbilim çerçevesinde şaşırtıcı bir zihin açıklığıyla ele alınıyor. Birth, bir yandan da farklı kültürlerde zaman kavramının işgal ettiği kültürel pozisyonu yine farklı disiplinlerin yöntemlerinden yararlanarak ele alıyor. Böylece kapsayıcı bir bakışa ulaşıyor. Zaman, pek çok farklı disiplinde ele alınıp önemine uygun olarak sayısız bilimsel araştırmaya konu olurken bu konuda kültürel ve antropolojik araştırmaların yapılmamış olması Zaman Körlüğü’nün çıkış noktasını oluşturuyor. Zaman Körlüğü, modern insanın zaman kavramına bakışını değiştirecek harikulade bir inceleme.
Zihnin Gizli Yaşamı
Mariano Sigman, Çev. Ayşenur Küçüksarı, Aylak Kitap, 2020, 288 s.
Etkileyici TED konuşmasının metnine dayanan Zihnin Gizli Yaşamı biyoloji, fizik, felsefe ve tıp alanlarının yanısıra gastronomi, sihir, müzik, satranç, edebiyat ve sanata da uzanan bir çalışma. Nörobilimin bize yaşamımızda nasıl hizmet ettiği konusunda devrim niteliğinde açıklamalarda bulunuyor ve beynimizin içindeki muazzam sayıda nöronun işlettiği mekanizmaların algılama, akıl yürütme, hissetme, rüya görme ve iletişimde bulunmamızı nasıl sağladıklarını gösteriyor. Düşüncelerimiz nereden gelir? Rüyalarımızı nasıl yönetebiliriz? Bilinçaltı nedir, bizi nasıl kontrol eder? Kararlarımızı nasıl alırız? Başkalarına ya da kendimize güvenmemizi sağlayan nedir? İki dillilik düşünmemize nasıl yardım eder? Çocukların adalet kavramı var mıdır?
Bir Nefeste Evren
Colin Stuart, Çev. Ahmet Eliuz, Maya Kitap, 2020.
Bu kitap, 93 milyar ışık yıllık bir maceraya atılıp galaksinin yıldızlarını, yıldızların ötesini ve büyük soruların cevaplarını keşfetmeye davet ediyor. Gezegenin, Güneş sisteminin, yıldızlar ve uzaktaki galaksiler hakkında önemli ve şaşırtıcı keşifler yapılmasına rağmen, insanların ellerinde de cevaplardan çok, “Kara madde nedir? Evrende yalnız mıyız? Zaman yolculuğu mümkün müdür? gibi sorular var. Bu kitap bu sorulara yanıt vermeyi amaçlıyor.
Başka Dünyalarda Yaşam Var mı?
Osman Nuri Eralp, Say Yayınları, 2020.
Osman Nuri Eralp’in 1918 tarihli bu kitabı, Türkiye’de kaleme alınmış muhtemel ilk astrobiyoloji metni. Asırlardır insan zihnini meşgul eden, mavi gezegenin dışında insanlardan başka yaşam olup olmadığı sorusunun cevabını Güneş sistemindeki gezegenlerin tarihine bakarak arayan bu kitap, yeryüzündeki evrimin tarihini çerçeve olarak kullanıyor ve bu surecin başka gezegenler için de geçerli olduğunu dile getiriyor. Osman Nuri, döneminin popülerleşmiş bilgisi eşliğinde, pek çok mitolojide kişiselleştirilmiş, güç ve güzellik simgeleri olarak insanın karşısına çıkan, Kopernik’in alaşağı ettiği insanın boş gururundan modern gökbilimi kavrayışının ilk andaki nesnelerine dönüşen Güneş sistemi ve gezegenleri eşliğinde, başka dünyalardaki yaşamı, dünya dışı zeki varlıkların pekâlâ mümkün olabileceğini anlatmayı amaçlıyor.
Sebzelerin Efsanevi Tarihi
Evelyne Bloch-Dano, Çev. Nihan Özyıldırım, İletişim Yayınları, 2020, 124 s.
Yazdığı biyografilerle bilinen Evelyne Bloch-Dano bu kez sebzelerin biyografı olmaya soyunuyor: Sebzelerin pek bilinmeyen ya da önemsenmeyen öykülerini, kıtalar arasında yaptıkları uzun yolculukları, zaman içinde geçirdikleri evrimleri, pişirilmelerinde kullanılan tekniklerdeki değişimi canlı biçimde aktarmayı amaçlıyor. Üstelik bunu yaparken edebiyattan müziğe, şiirden tarihe, coğrafyadan iklimbilime geniş bir yelpazede, farklı disiplinlerden yararlanıyor. Mekânların, soruların, tecrübelerin, geçmişten ve günümüzden çeşitli tariflerin peşinden ilerleyerek yemek kültürüne ve sosyolojisine sebzeler üzerinden katkıda bulunmayı hedefliyor. Sebze bahçelerinin kapısından geçerek aslında dünya tarihine adım atan Bloch-Dano, sebzelerin “maceraları” üzerinden başka ufuklara işaret ediyor.
Akademik Metinler Nasıl Yazılır? Hukukçular İçin Rehber
Eugene Volokh, Çev. Ertuğrul Uzun, Tekin Yayınları, 2019, 458 s.
Yazar Volokh bu kitabında, hukukçular için makale yazımının ne denli önemli olduğunu anlatmayı amaçlamış. Kendi sözleriyle bu kitabı yazma amacını şöyle açıklıyor: İyi bir öğrenci makalesi size yüksek bir not, iyi bir hukuk dergisinde editörlük ve yapacağınız yayın sayesinde itibar kazandırabilir. Bütün bunlar ise akabinde işe girerken, yargıç yardımcılığı alırken ve -eğer ilgi duyuyorsanız- öğretimle ilgili pozisyonlara atanırken size yardımcı olacaktır. Makale yazma deneyimi yazma becerinizi keskinleştirecektir ki bu da bir hukukçuda aranan en önemli niteliktir. Aynı şekilde, yargıç yardımcısı veya avukat stajyeri olduğunuz daha önceki yıllarda yazacağınız bir makale -akademik veya değil- hem işverenleri hem de müvekkil adaylarını etkileyecektir. Yazacağınız makale yargıçları, avukatları ve yasama organı mensuplarını etkileyebilir. Hukuk, ikinci sınıftaki bir öğrencinin akademik bir makaleyi (tek başına) yazabildiği birkaç disiplinden biridir ve bu makaleler çoğunlukla mesleği icra eden diğer insanlar tarafından ciddiye alınır. Avukatlar bu makaleleri okur, akademisyenler onları tartıştır, mahkemeler ise -ABD Yüksek Mahkemesi de dahil olmak üzere- onlara atıf yapar.
Yunanlar ve Yunan Medeniyeti
Jacob Burckhardt, Çev. İsmail Hakkı Yılmaz, Pinhan Yayınları, 2019, 492 s.
İtalya’da Rönesans Kültürü eseriyle tanınan kültür tarihçisi, bu kez Yunanlara ve Yunan medeniyetine eğiliyor. Uzman olmayanların da rahatlıkla takip edebileceği derslerden oluşan bu eser, eski Yunanların mitolojisi, şehri ve günlük yaşamı gibi unsurlar üzerinden bir medeniyeti gözler önüne sermeyi amaçlıyor.
İnsan Doğasının Geleceği
Jürgen Habermas, Çev. Kaan Ökten, Alfa, 2019, 158 s.
Pratik felsefenin adalet kuramları tartışmaları içinde tıkanmasını eleştirip, ahlakın “tür etiksel” bir anlayış içinde ele alınması gerektiğini savunan Habermas, doğal yollardan büyüyüp gelişen ile insan elinden çıkarak var olan insan doğasına ilişkin akıl yürütmelere yer verirken, insan doğasının araçsallaştırılmasına karşı çıkıyor. Biyoteknolojik tasarıma dayalı insan yaşamı modelinin aczini gözler önüne seriyor ve çağımıza uygun bir “kendi olma imkânı”nın hangi felsefi ve etik temeller üzerine oturması gerektiğini sorguluyor. Habermas’a göre günümüzün biyoteknolojik ve genetik gelişmeleri, insan doğasının geleceğine ilişkin pek çok tartışmayı beraberinde getiriyor. Bu gelişmelerin felsefi, etik ve siyasal sonuçlarını ele alan Habermas’ın yönelttiği en çarpıcı soruların başında, insanın tasarımcısının yüce bir varlık değil, yine bir insan olmasının, insanın kendini tanıyıp bilmesi açısından nasıl bir sonuç doğuracağı geliyor.
Geleceğin Meslekleri-Dijital Dönüşüm, Veri Bilimi, Yapay Zekâ
Dr. Şebnem Özdemir-Doç. Dr. Deniz Kılınç, Abaküs Yayınları, 2019, 196 s.
Bu kitap “geleceğin meslekleri nelerdir?” sorusuna net bir cevap verme amacıyla hazırlanmış. Sadece “mevcut meslekler yok olacak”, yeni meslekler gelecek”, “değişime hazırlanın” gibi kimsenin itiraz edemeyeceği genel argümanları ileri sürmüyor, aynı zamanda geleceğin mesleklerini net olarak tanımlamayı amaçlıyor. Okuru bilmediği mesleklerle tanıştırmayı hedefliyor. Bilimsel verilere dayanarak bu argümanları sunuyor. Yapay zekâ yeni sanayi devrimi gibi kavramları açıklamayı hedefliyor.
Şimdilik Her Şey Yolunda: Son Şiirler 2014-2018
Ursula K. Le Guin, Çev. Gökçenur Ç. Metis Kitap, 2019.
Ursula K. Le Guin’in yayıncısına gönderdiği bu son şiirlerde, bitmekte olan bir hayata veda ya da hüzün duygusundan ziyade güzel yaşanmış bir ömrün sonunda olmanın bilgeliği sunuluyor okura. Değerli edebiyatçı, ömrü boyunca hep yaptığı gibi dünyaya, hayata ve ölüme merakla bakmayı, insanın ve doğanın türlü hallerine sevgi ve hayretle yaklaşmayı sürdürüyor.
Temel Afet Bilinci-Kırsal Alanlarda Afet Yönetimi Uygulamaları
Vildan Koçbeker, Çizgi Kitap, 2020, 192 s.
Günümüz toplumlarının yaşam alanlarını daha güvenli hale dönüştürme çabası ve yönetilebilir risklerin kontrolünü sağlayacak bilinç seviyesinin oluşturulmasıyla ilgili yöntemler, bu çalışmada ele alınmaktadır. Temel afet bilinci eğitimi uygulamalarında amaç aile bireyleri, çocuklar ve afet dönemlerinde kendisini koruyamayacak hassas grupların güvenliğini garanti edecek basit teknik bilgilerin pratik uygulamalarını hayata geçirmektir. Toplumda oluşacak doğru yaklaşımlarla riskleri ortadan kaldıracak kalıcı çözümlerin oluşturulması amaçlamıştır. Afet yönetimine temel yaklaşım iş sürekliliği ve günlük hayatın devamını sağlayacak önlemlerle acil durum ve krizlerin afetlere dönüşmesinin engellenmesidir. Ülke ekonomisinin en kırılgan parçasını oluşturan kırsal alanlarda bütünleşik afet yönetimi uygulamaları örneklerle anlatılmaya çalışılmıştır. Küresel ölçekte etkili olacak afet senaryoları için en güvenilir gıda stoğu olan büyükbaş hayvanların bakımı, beslemesi ve acil durumlar için güvenlik önlemlerinin planlanması zorunlu bir hale gelmiştir. Agroterörizm, hayvan besleme ve tahliye konularında büyükbaş hayvan yetiştiricilerinin direncini artıracak önerilere bu kitapta yer verilmiştir.
Arkeoloji ve Sanat Tarihi Araştırmaları
Güler Yılmaz, Hiperlink, 2020, 509 s.
Bu kitap, farklı dönemlere ait mimari (dini-sivil-askeri) örnekleri, arkeolojik kazı alanlarında ele geçen buluntuları, müzelerde sergilenen çeşitli eserleri ve teşhir salonlarını Arkeoloji ve Sanat Tarihi metodolojisiyle ele alan metinlerden oluşmaktadır. Ayrıca somut kültürel mirasın yanı sıra soyut kültürel miras konuları da kapsamaktadır. Anadolu, tarih öncesi dönemlerden günümüze değin birçok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Bu kitapta da, Anadolu’nun tarihine ışık tutacak olan Akhaemenidlerden başlayarak; Urartu, Selçuklu, Eyyubi ve Osmanlı döneminin sonuna kadar üretilmiş olan eserler detaylı bir şekilde anlatılması amaçlanmıştır.
