14 Haziran 2020’de saat 17:26’da dış merkezi Bingöl Karlıoava’ya bağlı Kaynarpınar-Elmalı Köyleri yakınlarında ve 5 km derinlikte kuvvetli bir deprem oldu (Şekil 1). Depremin büyüklüğü çeşitli deprem merkezlerine göre Mw:5.8 (KRDAE) ile Mw:5.9 (EMSC, USGS) arasında değişiyor. Çok sayıda kerpiç yığma ve bazı betonarme yapıda hasar var. Bir can kaybı ve çok sayıda yaralı var.
Deprem, Kuzey Anadolu Fayı ile Doğu Anadolu Fayı’nın buluştuğu kesişme bölgesinde yer almaktadır (Şekil 1). Bu kesişme bölgesinde çok sayıda, farklı mekanizmalar içeren ve birbirlerine açılı olarak konumlanan faylar var ve bu nedenle oldukça karmaşık bir tektonik rejim oluşmaktadır. Mw:5.8 büyüklüğündeki bu depremin yarattığı gerilim dağılımına bağlı olarak birçok küçük fay artçı depremler tetikleyebilir ve bu nedenle artçı deprem süresi uzayabilir. Nitekim, ana depremden sonra 4.0’den büyük iki artçı deprem, 2-4 büyüklüğü arasında çok sayıda artçı deprem ve en son 15 Haziran 2020’de saat 09:51’de ML:5.5 büyüklüğünde bir artçı deprem oldu (Şekil 2).
Deprem MTA Diri Fay Haritası incelendiğinde 27 km uzunluktaki Elmalı Fayı üzerinde, sağ yönlü doğrultu atımlı bir fay üzerinde olmuş gözüküyor. Nitekim 17 Ağustos 1949 tarihinde olmuş ve raporlara Kiğı-Karlıova depremi olarak geçen Ms:6.9 büyüklüğündeki deprem, raporlarda Elmalı Fayı ile ilişkilendirilmişti. Bu son depremin hasar dağılımına bakıldığında depremin dış merkezinin Elmalı Fayı üzerinde olduğu söylenebilir.
Mw:5.8 büyüklüğündeki Karlıova, Kaynarpınar depremi, Kuzey Anadolu Fayı’nın önemli fay kollarından biri olan Yedisu Fayı’nın doğu ucunda yer almaktadır. Mevcut kayıtlara göre, Yedisu Fayı 1874’ten bu yana, son 250 yılda güçlü bir deprem yaratmamıştır. Sağ doğrultu atımlı fay mekanizmasına sahip Mw:5.8 Kaynarpınar depreminin Yedisu Fayı’na yüklediği gerilimin hesaplanması ve etkilerinin değerlendirilmesinde yarar vardır.
Kaynaklar:
– http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/2/latest-earthquakes/list-of-latest-events/
– https://www.emsc-csem.org/Earthquake/earthquake.php?id=867603#summary
– Duman, T.Y. & Emre, Ö., 2013. The East Anatolian Fault: geometry, segmentation and jog characteristics Geological Society, London, Special Publications, 372, 495-529.
– Eyidoğan, H., U. Güçlü, Z. Utku ve E. Değirmenci, 1991, Türkiye büyük depremleri makro-sismik rehberi (1900-1988), İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, 199 sayfa.
