2020 yılının Nobel Ödülü kazananları açıklanıyor. İlk olarak 5 Ekim günü Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü verilen biliminsanları ve ödülün veriliş nedeni olan çalışmaları açıklandı. Dün (6 Ekim 2020) ise Nobel Fizik Ödülü’nü alan biliminsanları duyuruldu.
Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü, Hepatit C virüsünün keşfine gitti
Nobel Komitesi, bu seneki Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü’nün insanlarda siroz ve karaciğer kanseri gibi kritik sağlık sorunlarına neden olan ve kan yoluyla bulaşan Hepatit C virüsünü keşfeden Harvey J. Alter, Michael Houghton ve Charles M. Rice’a verildiğini açıkladı. Komite, Hepatit A ve Hepatit B virüslerinin keşfedilmesinin ileriye yönelik adımlar olduğunu ancak kan yoluyla bulaşan hepatit vakalarının açıklanamadığını, Hepatit C virüsünün keşfedilmesiyle kronik hepatitin ana nedeninin aydınlatıldığını ve böylelikle tanı için gerekli olan kan testleri ile milyonlarca insanın hayatını kurtaran ilaçların üretilebildiğini belirtti.
Hepatit, karaciğer iltihabı anlamına gelir ve esas olarak virüsler karaciğer iltihabına neden olmaktadır. Ancak çevresel toksinler (zehirli maddeler), alkol bağımlılığı ve otoimmün hastalıklar da karaciğer iltihabına sebep olabilmektedir. 1940’larda, hepatitin iki türü olduğu ortaya çıkarılmıştı. Buna göre Hepatit A, kirli su ve besinler aracılığıyla bulaşıyordu ve hasta üzerindeki uzun dönemli etkileri sınırlıydı. İkinci tip olan Hepatit B, kan ve vücut sıvıları yoluyla bulaşıyordu ve siroz ile karaciğer kanserine varan sonuçları olabilen, ciddi bir sağlık tehdidiydi. (Hepatit B enfeksiyonları, Hepatit A’dan farklı olarak daha “sinsi” ilerleyebilmektedir; Hepatit B virüsüyle enfekte olan bireylerde enfeksiyon ciddi belirtiler göstermeden, sessiz bir şekilde, yıllarca sürebilmektedir.)
Bu dönemde Hepatit A ve Hepatit B tanımlanmıştı ancak bazı karaciğer iltihabı vakalarında ana neden hâlâ açıklanamıyordu, vakalarda Hepatit A ve Hepatit B tanı testleri negatif çıkıyordu. Biliminsanları “A olmayan, B olmayan” (non-A, non-B) hepatiti tanımlamak için araştırmalara başladı. Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü’nü alan Harvey J. Alter, Michael Houghton ve Charles M. Rice, Hepatit C virüsünün tanımlanmasına katkı sunan ufuk açıcı keşifler yapmıştır.
2020 yılının Nobel Fizik Ödülü iki farklı çalışmaya verildi
2020 yılının Nobel Fizik Ödülü’nü alan biliminsanları, dün Nobel Komitesi tarafından açıklandı: Roger Penrose, Reinhard Genzel ve Andrea Ghez. Nobel Komitesi bu seneki ödülün iki farklı çalışmaya verildiğini duyurdu. Ancak çalışmaların ortak bir noktası var: Karadelikler!
Bu senenin Nobel Fizik Ödülü’nü alan Roger Penrose, karadelik oluşumunun, Albert Einstein’ın genel göreliliğinin bir sonucu olduğunu göstermişti. Reinhard Genzel ve Andrea Ghez ise, galaksimizin merkezinde bulunan süper kütleli kompakt bir nesneyi keşfetmişti. Biliminsanları, şu anki bilgilerimizle bu nesneyi süper kütleli bir karadelik olarak tanımlayabildiğimizi söylüyor.
Penrose’un matematiksel yöntemler kullanarak genel görelilik ile karadelik oluşumu arasındaki doğrudan bağlantıyı ortaya koyduğu çalışması ile Genzel ve Ghez’in “Samanyolu’nun merkezindeki süper kütleli kompakt nesne” keşifleri bu sene ödüle layık görüldü.
Ödüllerin bilim alanlarını konu edinenleri sahiplerini bulmaya devam ediyor. Nobel Kimya Ödülleri’nin bugün açıklanması bekleniyor.
Kaynak:
1) https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2020/press-release/
2) https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2020/press-release/
