Parlak Yıldızlardık O zaman – Kültür Çalışmaları – Meral Özbek’e Armağan-1
Kolektif, İletişim Yayınları, 2021, 235 s.
Türkiye’de kültür incelemelerinin gelişmesinde, özellikle popüler kültürün sosyal teorinin “muteber” bir konusu haline gelmesinde rol oynayan Meral Özbek’e armağan olarak hazırlanan bir derleme Parlak Yıldızlardık O Zaman. Sinemadan edebiyata uzanan yazılar, gündelik hayatın içindeki sınıf mücadelelerinin, toplumsal cinsiyet meselelerinin, insan varoluşunun canlı görünümlerini sunmayı amaçlıyor. “Erkeklik Sözleşmesi”ni şarkıcı Bergen’in çilesi üzerinden çözümlemek, sinemadaki öğretmen tiplemelerinin insanlara anlattığına bakmak, edebiyat ve sinema yapıtlarında belleğin, duyguların renklerini ayırt etmek, kadınlık deneyimlerinin ve imgelerinin seyrini izlemek için bir bakış açısı sunuyor. Nilgün Abisel, Umut Tümay Arslan, Narin Bağdatlı, Hülya Bulut, Aylin Sayın Gönenç, Sibel Kır, Eser Köker, Feryal Saygılıgil, Seval Şahin, Bahadır Vural, Egemen Yılgür ve Levent Yılmazok kitaba katkı sunan isimlerden bazıları.
Novasen – Yaklaşan Hiperzeka Çağı
James Lovelock, Bryan Appleyard, Kolektif Kitap, 2021, 142 s.
Lovelock, bu kitabında Dünya’da yaşamın geleceği hakkında bir yeni teori atıyor ortaya. Lovelock, üç yüz yılın sonunda Antropesen’in bittiğini ve Novasen adını verdiği yeni bir çağın başlamak üzere olduğunu iddia ediyor. Yazara göre bu yeni çağda, şu anki yapay zekâ sistemlerinden yeni bir elektronik yaşam biçimi ortaya çıkacak: insandan on bin kat daha hızlı düşünen, kendi kendisini iyileştirme ve kopyalama becerisine sahip siborglar. Lovelock’a göre bu hiperzeki varlıklar, kıyamet senaryolarının aksine, gezegene en az insanlar kadar bağlı olacak ve Dünya’yı soğutma, Gaia’daki organik yaşamı koruma projesinde insanla birlikte çalışacak.
Yaşayan Dinozor – Avian – Kuşların Evrimi ve Atalarının Serüveni
Pedram Türkoğlu, Ginko Bilim, 2021, 146 s.
Yaşayan Dinozor, Türkiye’de bu alanda yayımlanmış ilk eser olma iddiasında. Kitabın amacı, insanların çocukluk çağlarından itibaren beyazperdede insanın karşısına çıkan dinozor imgesini, bilimsel çalışmalar ışığında anlaşılan ve araştırılmaya devam edilen dinozorla değiştirmektir. Kitapta, güncel bilimsel gelişmeler ışığında dinozorların gerçek görünüşleri, tüyleri, anatomileri ve kuşlarla akrabalıkları, bunların yanı sıra Jurassic Park efsanesi, kuşlar ile memelilerin evrimi ve daha birçok konu işleniyor.
Geç Osmanlı Dönemi Romanlarında Şair ve Şiir
Bahanur Garan Gökşen, VakıfBank Kültür Yayınları, 2021, 384 s.
Şairlerin karakterleri, hayat tarzları, hayal dünyaları her daim ilgi çekmiş, pek çok araştırmanın konusu olmuştur. Şairler, sadece inceleme ve araştırma kitaplarında değil; roman, hikâye gibi kurmaca eserlerde de kendisine yer edinmiştir. Bu kitap şaire ve şiire odaklanan romanların kitabı olma iddiasında. Şairlerin şiiri nasıl tanımladığı, Divan, Halk ve Batı şiirine yaklaşımları, dönemlerinin poetik meseleleri, şiirlerini söyleme sancıları, bu zorlu merhalelerin delilik ve narsisizmle olan yakınlığı, bu kitapta yer bulur. Bahanur Garan Gökşen’in bu araştırma eseri, Tanzimat romanı Cezmi’den Cumhuriyet’in ilk yılında yayımlanan Karanfil ve Yasemin ile Zâniyeler’e kadar çeşitli romanlardaki şair izlerinin peşine düşmeyi amaçlıyor.
İnönü Döneminde Kemalizm
Seçkin Çelik, KırmızıKedi Yayınları, 2021, 536 s.
İnönü dönemi iki açıdan önemli bulunmaktadır: Birincisi, İnönü’nün Atatürk’ün siyasi halefi olması nedeniyledir. Bu durum, devamlı surette Atatürk ve İnönü dönemlerinin kıyaslanmasını beraberinde getirmiştir. Diğeri ise İnönü döneminin modern Türkiye tarihinin pek çok önemli dönemecini ve dolayısıyla oldukça kritik kararların alındığı bir zaman dilimini işaret etmesidir. Bu açıdan bakılınca İnönü dönemi, çeşitli taraflar için modern Türkiye’yi tartışmak ve modern Türkiye üzerine sahip olunan tezleri somutlaştırmak için görünürde tarihsel ancak esasta siyasal bir arena olmuştur. Dr. Seçkin Çelik, bu çalışmada İnönü döneminde resmi ideolojideki (Kemalizm) sürekliliği ve değişimi ele almakta; devrimcilikten halkçılığa, cumhuriyetçilikten milliyetçiliğe Altı Ok ilkelerinin dönemsel karşılaştırmasını politik uygulamaları üzerinden incelemektedir.
Uzak Okuma
Franco Moretti, Çev. Onur Gayretli, Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2021, 208 s.
Franco Moretti, 2000 yılında kaleme aldığı “Dünya Edebiyatı Üzerine Mütalaalar” başlıklı makalesinde geliştirdiği uzak okuma kavramıyla, veri analizini öne çıkarır. Moretti’ye göre kolektif bir sistem olarak edebiyatta anlam; iletişim ağları, edebi yapıların sınıflandırılması, z-puanları, temel bileşen analizi, kümelenme katsayısı, ağ kuramı ve olay örgüsü analizi ile niceliksel bir bütünlük olarak kavranmalıdır. Franco Moretti, edebiyatı analiz etmenin alışılmadık bir yolunu önerdiği Uzak Okuma ile edebiyatı veri olarak kabul ederek geleneğe meydan okuyor.
21. Yüzyıl Türkiye’sinde Tarım ve Kooperatifler
Derleyen: Çağatay Edgücan Şahin, Notabene, 2021, 256 s.
Son yıllarda Türkiye tarımı, işgücü arz yetersizliği, aracıların üreticilerden fazla kazanması, zaman zaman farklı tarım ürünlerinin ithalatında sağlanan kolaylıkların yerel üreticileri zor durumda bırakması gibi üretim sürecine içkin bir dizi yapısallaşmış problemin yanı sıra iklim değişikliği ve kuraklığın getirdiği olumsuz etkilerle birlikte anılmaya başlanmıştır. Bu problemlerin çözümünde öne çıkan seçenekler ise ya hâlihazırdaki rekabetçi şirket modeli ya da dayanışmacı ve eşitlikçi toplumsal ilişkileri geliştirme potansiyeli olan kooperatif modelidir. Bu derlemeyi ortaya çıkaran ana fikir, sanayi toplumunun ortaya çıkardığı sorunlara bizzat o sorunları deneyimleyenlerce üretilmiş çözüm yollarından biri olan ve günümüzde yeniden gündeme gelen kooperatifçiliğe, tarımsal kooperatifler ve Türkiye tarımına odaklanarak bakmak ve olası çözümlere ışık tutmaktır. Derlemede, Türkiye tarımının güncel sorunlarının çözümünde kooperatifçiliğin sunabileceği olanaklar gerek belirli ürünler gerekse de geleneksel ve yeni kooperatifçilik açısından model niteliği taşıyan pratikler üzerinden tartışmaya açılmaktadır. Derleme kapsamına giren yazılara konu olan ürünler belirlenirken gerek üretim sürecinde geniş üretici toplulukların katılımının olmasına gerekse mümkün olduğunca çay, şeker, zeytin ve pirinç gibi toplumun gündelik tüketim alışkanlıklarında yer edinmiş olan ürünlere öncelik verilmiştir.
Akp Ekonomide Ne yaptı
İbrahim Ekinci, İmge Kitabevi, 2021, 456 s.
Ekonomi gazetecisi İbrahim Ekinci, bu kitabı sert bir teşhisle başlatıyor: “31 Mart veya Topçu Kışlası, 100 yıl sonra AKP kılığında dönmüştür. Bu parti tarih nehrini geri akıtmaya çalışıyor.” Bu teşhis, kritik bir soruyu gündeme getiriyor: Türkiye bu yeni yönelim ile nereye gidebilir; nereye gidiyor? İbrahim Ekinci, yanıtı, ikinci bir soru içinde (ve kitabın başlığında) arıyor: AKP ekonomide ne yaptı? Kitabın içeriği, böylece, Cumhuriyet’in siyasal İslam ile yüzleşmesinin ekonomik bilançosunu vermeye çalışıyor. Bu bilanço, yirmi yıla yaklaşan AKP iktidarının ekonomik uygulamalarının kritik, tipik örneklerine mercek tutularak çıkarılıyor.
Türkiye’de Su Hakkı
Yıldız Akel Ünal, On iki Levha Yayıncılık, 2021, 578 s.
Su, insanların ve diğer tüm canlıların yaşamlarını idame ettirmelerinin yanı sıra ekonomik, sosyal, kültürel kalkınmayı sağlamak üzere girişilen tüm beşerî faaliyetlerin gerçekleştirilmesinde zorunlu ancak kısıtlı bir unsur olarak her zaman önemini korumuştur. Su hakkı kavramı, yakın gelecek için ciddi tehditler barındıran küresel krizler çerçevesinde uluslararası arenada yarım yüzyılı aşkın süredir tartışma konusu olup, günümüzde halen akla birçok soru getirmektedir. Bu çalışma küresel standartların bir ifadesi olarak, insan hakları temelli bir yaklaşımla ele alınması gereken su hakkının hukuki değerini ve normatif alanını, devletin hakkı somutlaştırmak üzere yürüteceği faaliyetler, bu faaliyetlerde gözetilecek ilkeler, özelleştirme, ücretlendirme, özel girişimin katılımı gibi temel soru ve sorunları Türk İdare Hukuku bakımından değerlendirmek ve ülkemizin su hakkı bağlamında portresini somutlaştırmak amacıyla hazırlanmıştır.
Saklı Tarihin İzinde: Osmanlı’da Modernleşme-Anayasa-Sosyalizmin Kökleri ve Ermeni Vekiller
Kadir Akın, Dipnot Kitap, 2021, 354 s.
Kadir Akın, bu kitapta, Osmanlı Meclis-i Mebûsan’ında Ermeni mebusların yürüttüğü sosyalist muhalefeti mercek altına alıyor. Daha evvel hiç gün yüzüne çıkmamış belgelerin yardımıyla ve resmi tarih anlatısının sağ ve “sol” versiyonlarını tekzip eden bir yaklaşımla genel olarak Türkiye siyaset tarihine, özel olarak da Türkiye sosyalist hareketi tarihine ışık tutmayı amaçlıyor.
Sonsuz Uzayın Hakimi: Kafamızın İçinde Büyüleyici Bir Yolculuk – Bilim 9
Raymond Tallis, Çev. Yonca Aşçı Dalar, İş Bankası Kültür Yayınları, 2021, 360 s.
Sonsuz Uzayın Hâkimi’nde yazar kafanın içinde büyüleyici bir yolculuğa çıkarmayı hedefliyor okuru. Kafayla ilgili aklınıza gelebilecek hemen her şeyin biyolojik yapısından yola çıkarak zihnin, benliğin, kafanın kısacası insanın kendisiyle ilişkin felsefi bir sorgulamaya davet ediyor. Yazar okura şöyle sesleniyor: kafanız hakkında hiç bilmediğiniz şeyler keşfedecek, kafanıza hiç bakmadığınız bir şekilde bakacak, “ben” olarak tanımladığınız her ne ise onu daha iyi tanıyacaksınız. Ama kesin olan bir şey varsa gülecek, ağlayacak ve kendinizi esnemekten alıkoyamayacaksınız.
Atıksız Yaşam
Ceren Özcan Tatar, Yeni İnsan Yayınları, 2021, 112 s.
İklim kriziyle mücadelede atıksız yaşam önemlidir. Atıksız yaşam gezegenle barışık, zararsız ve sade yaşam pratiklerinden geçer. Tüketim alışkanlıklarını değiştirmek, kullan-at kültürünü terk etmek ve atık biriktirmeden yaşamak mümkün! Bu, hep beraber yapıldığında ise daha anlamlıdır. Ceren Özcan Tatar, atıksız yaşama geçişte ilk adımın önemini vurguluyor ve okurlarını dönüşüme davet ediyor. Yazar; yeniden kullanmayı, tüketimi azaltmayı, ayrıştırmayı ve dönüştürmeyi kendi deneyimlerinden yola çıkarak okurlarıyla paylaşıyor. Kişisel bakım ürünlerinden mutfak alışverişine, kompost yapımından plastik tüketimine kadar olan meseleler, açıklayıcı ve detaylı bir anlatımla “atıksız yaşama rehberine” dönüştürmeyi amaçlıyor.
