Çiviyazılı Mektuplar – Samuel Noah Kramer’den Muazzez İlmiye Çığ’a
Firdevs Gümüşoğlu, İş Bankası Kültür Yayınları, 2021, 262 s.
Türkiye’de Sumeroloji çalışmaları denince akla ilk gelen isimlerden olan Muazzez İlmiye Çığ, İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde Hatice Kızılyay’la birlikte bilimsel ölçütlere göre düzenledikleri Çiviyazılı Tabletler Arşivi, çalışmalarını sürdürdükleri 33 yıl boyunca dünyanın sayılı Sümer ve Hitit uzmanı tarafından ilgi görür ve akademik bir ortama dönüşür. Çığ ve Kızılyay için, 1930’lardan itibaren arşivde çalışmak üzere 11 kez İstanbul’a gelen Kramer’in ayrı bir yeri vardır. Özellikle Çığ, 1951’den Prof. Kramer’in yaşamının sonuna dek bilimsel üretimini onunla düşünce alışverişi içinde sürdürür. Prof. Dr. Firdevs Gümüşoğlu’nun, Çığ’ın arşivinde yer alan Kramer’in mektuplarına ve Çığ’la yaptığı görüşmelere dayanarak hazırladığı Çiviyazılı Mektuplar, uygarlık tarihinin “ilk”lerine katkı yapan iki bilim insanının dostluk hikâyesidir. Muazzez İlmiye Çığ, Kramer’le olan dostluğunu şöyle tarif ediyor:
“Prof. Samuel Noah Kramer yaşamımda önemli bir yer tuttu. 1950’den itibaren Sumer edebi metinleriyle ilgili çalışmalarına katıldım. Bu kitapta yer alan Prof. Kramer’le yazışmalarım da bu ortamda doğdu, bilimsel üretimimiz dayanışmaya ve dostluğa dönüştü. Kitapta yer alan bu mektuplar da söz konusu bilimsel üretimin birer kanıtıdır. Sonuç olarak bu kitap, bilim insanlarının dayanışmalarının hangi tarihsel köklerden beslendiğini ortaya koyarak, arşivde ölü gibi duran mektuplara ve belgelere can suyu vermektedir.”
Kuantum: Ansiklopedik Sözlük
John Gribbin, Çev. R. Ömür Akyüz, Alfa Bilim, 2021, 655 s.
Bu kitap, mikro-dünyanın yüz yılı aşan bilimsel incelenişinin hızlı gözden geçirilişini tarihsel bir görünüm içine yerleştirmeyi amaçlıyor. Ansiklopedik bir sözlük şeklinde düzenlenen kitapta tüm teknik terimler alfabetik sırasıyla eksiksiz açıklanmış. İlk tanışılan atomaltı parçacık olan elektronun 1897’deki keşfinden günümüzdeki Parçacık Fiziğinin Standart Modeline kadar kuantum mekaniğini meydana getiren tüm bileşenlerin yer aldığı kitap günümüzdeki fizik problemlerini de özetliyor.
Hiperuzay
Michio Kaku, Odtü Yayınları, 2021, 464 s.
Michio Kaku, Hiperuzay’da okura 10. Boyutta bilimsel bir arayış yolculuğu vadediyor ve okura evrene bakışının tamamen değiştiren bir panorama sunuyor. Geçmişi değiştirmek mümkün mü? Paralel evrenlere geçitler var mı? Solucan delikleri, zaman makineleri, bebek evrenler ve daha fazla soruya yanıtı kitabında verdiğini iddia ediyor. Yazar, hiperuzayın erken tarihiyle başladığı anlatımına olağanüstü koşullar altında uzayın yırtılıp parçalanana kadar esneyebilmesi olasılığını ele alarak devam ediyor. Kaku özellikle hiperuzay kuramının bilinen tüm doğa yasalarını tek bir kuramda birleştirebileceğine vurgu yapıyor. Geleceğin Fiziği ve Olanaksızın Fiziği gibi çok satan kitapların yazarı, bu kitabında hayal gücünün ötesinde bir dünyayı tanımada okura rehberlik etmedi amaçlıyor.
Evrenin Yolculuğu- Kozmosun ve İnsanlığın Destansı Hikâyesi
Brian T: Swimme- Mary E. Tucker, Çev. Eda Doğançay, Fol Kitap, 2021, 152 s.
Evrenin Yolculuğu kitabı, kozmosun, yeryüzünün ve insanın yolculuğunu anlatmaya çalışmış. Evrenin ve insanın yolculuğunun hem ilham verici hem de birbirine bağlı olduğu iddiasıyla hazırlanan kitap, basit birkaç sorunun cevabını arıyor: Evren nasıl oluştu? Yıldızlar nasıl oluştu? İnsan nereden geldi, bir maymundan mı ya da balıktan mı? Yaşam nasıl beliriverdi?
Bir Haçlı Seferi Nasıl Planlanır? – Yüksek Orta Çağ’da Akıl ve Dinî Savaş
Christopher Tyerman, Çev. Murat Çaylı, Selenge Yayınları, 2021, 392 s.
Christopher Tyerman kitabında, gözden kaçan bir noktaya, Haçlı Seferlerinin debdebeli hazırlıklarına ve maliyetine odaklanıyor. Yazara göre Batı Avrupa’daki topraklarını ve ailelerini terk edip Kutsal Topraklara doğru belirsiz bir geleceğe adım atan binlerce erkeğin ve kadının çabaları, bu zamana kadar yeterince araştırılmamış, bu insanların eylemleri, Orta Çağ toplumunun doğası hakkında cevaplanması zor pek çok soruyu da beraberinde getiriyor. Bir Haçlı Seferi Nasıl Planlanır? sorusunu başlığına taşıyan bu kitap; diplomasinin, iletişimin, propagandanın, iletişim araçlarının kullanımının, tıbbi bakımın, teçhizatın, yolculukların, paranın, silahların, vasiyetnamelerin, fidyelerin, hayvanların ve duanın sahip olduğu güce ışık tutmayı amaçlıyor.
Sosyolojiye Giriş
George Ritzer, Çev. Taylan Banguoğlu, Ayrıntı Yayınları, 2021 672 s.
George Ritzer bu kitapla, öğrencilere ve sosyoloji hakkında fikir sahibi olmak isteyen herkese, toplumsal dünyaya sosyolojik bir perspektifle bakabilme fırsatı sunmayı hedefliyor. Kitabın genel akışının sosyolojinin en temel konuları üzerinden ilerlemesi, geleneksel sosyoloji teorileri ve erken sosyologlar ürettiği kavramlarla, güncel meseleler ve bu meselelere yönelik üretilmiş kavram ve teorilerin bütünlüklü bir şekilde sunulmasını sağlamaktadır. Bu sayede, bir yandan toplumun ve sosyolojinin sürekli değişen doğası, öte yandan bazı değişmeyen temel yapılar, antagonizmalar ve toplumsal ilişkiler sunulmaktadır. Kitabın başlıca konuları, hem günümüz sosyolojisinin hem de günümüz bireylerinin temel ilgi alanları olan küreselleşme, tüketim ve internettir.
Monadoloji
Gottfried Wilhelm Leibniz, Çev. Lale Levin Basut, Bilgesu Yayınları, 2021, 40 s.
Doksan paragraflık küçük bir kitapçık olan Monadoloji, okura, Leibniz felsefesinin özetini sunar. Descartes’la başlayan, varolanı töze indirgeyip sonra da tözden, tözün çeşitlerinden söze den felsefe görüşleri, yerlerini, Leibniz’de bilmenin öne çıkmasıyla birlikte, tözü artık varlıkla değil bilmeyle ilgisinde ele alan felsefe görüşlerine bırakacaklardır. Monadoloji, felsefe tarihinde, töz kavramına ilişkin bu kırılma noktasının bulunacağı iddiasında olan bir kitapçıktır.
Toplumcu Belediyecilik
Derleme, İletişim Yayınları, 2021, 252 s.
Yerel yönetim seçimlerinde 1973’te oyların % 37’sini, 1977’de % 41,7’sini alan, 1977’de 67 il merkezinin 42’sini kazanan CHP’nin belediye kadroları, “toplumcu belediyecilik” anlayışını geliştirmişlerdi. Bu, geniş sosyal refah uygulamalarına dayanan ve “Belediyeler demokrasinin beşiğidir” şiarıyla âdeta “yerel hükümet” olma kapasitesi geliştirmeye yönelen bir anlayıştı. Bu kitap, İstanbul’da Ahmet İsvan, Ankara’da Vedat Dalokay ve Ali Dinçer, Adana’da Ege Bağatur, İzmit’te Erol Köse, Çanakkale’de Reşat Tabak yönetimleri örneklerine bakarak, toplumcu belediyecilik deneyimini enine boyuna incelemeye koyuluyor. 2010’ların ikinci yarısında, CHP’li yerel yönetimler toplumcu belediyeciliği yenileyerek canlandırmaya yöneldiler. Kitapta, dönemin ağır “vesayet ve velayet” koşulları altında yürütülen bu yerel siyasetin eleştirel bir değerlendirmesi de yer alıyor. Sezgin Sezgin ve Tuğba Canbulut’un hazırladığı derlemede ayrıca Ulaş Bayraktar, Hatice Kurtuluş, Hülya Küçük Bayraktar, İpek Sakarya’nın yazıları bulunuyor.
Zaten Yoktular – Kurmaca Bir Söyleşi
Oğuz İnel, Metis Yayınları, 2021 59 s.
Yazar Oğuz İnel filozof Slavoj Žižek’in düşünce ve metinleriyle bir diyaloğa giriyor bu kurmaca söyleşide: Sorular, bağlantılar ve örneklerle hem Lacan düşüncesini hem kendi düşüncesini açmaya sevk ediliyor Žižek. İki oturum olarak tasarlanmış kitapta ilk bölümde arzu, gerçek ve özgürlük gibi kavramlar üstünde durulurken, ikinci bölümde salgın, din, terör ve demokrasi gibi güncel ve siyasal meseleler ele alınıyor.
Afganistan: Politik ve Kültürel Bir Tarih
Thomas Barfield, Çev. Burhan Yüksekkaş, Vakıfbank Yayınları, 2021 520 s.
Ülkeyi ve ülkenin siyasi dinamiklerini anlamak için Afganlar bu kitabın başrolünü oynuyor. 18. yüzyılın ortasında siyasi bütünlüğe kavuşan bu çileli ülkede yöneticilerin siyasi meşruiyeti nasıl elde ettikleri ve ülkeye nasıl düzen getirdikleri ya da getiremedikleri sorusu irdeleniyor. Boston Üniversitesi antropoloji profesörlerinden Thomas Barfield’in Afganistan’da geçirdiği uzun yıllardan sonra kaleme aldığı bu eserde, Afganistan’ın aşiret yapıları, yabancı istilalarının sebep ve sonuçları hakkında tahliller yaptığı gibi ülkenin geleceği hakkında öngörülerde bulunmaktan da imtina etmiyor. Türkiye’de Afganistan ve Orta Asya literatüründe yeni bir saha açacak Afganistan, Politik ve Kültürel Bir Tarih, bir kadim ülkenin nasıl İngiliz, Sovyet ve nihayetinde Amerikan imparatorluklarının “mezarına” dönüştüğünü merak eden her okur için önemli ve değerli bir eser olma iddiasını taşıyor.
Lacancı Başlangıçlar: Klinikten Politikaya Lacancı Psikanaliz
Özgür Öğütcen, Beyoğlu Kitabevi, 2021, 317 s.
Psikanalist ve psikiyatrist olan yazar Özgür Öğütcen, Türkiye’de Lacancı psikanalizin tanınması için çaba göstermiştir. Son yıllarda Lacan’ın çalışmalarına gösterilen ilginin artmasıyla yazar Lacan2ı ve Lacancı psikanalize dair tartışmaları daha anlaşılır kılmak için bu kitabı hazırlamıştır. Nuri Bilge Ceylan sinemasından resim sanatına, politikadan seans odasının gizemine, popüler kültürden toplumsal değişime kadar pek çok alana değinmeye çalışan kitap, psikanalize ilgi duyanlar için rehber olma niteliğinde.
Nietzsche ve Jung – Karşıtların Birliğinde Bütünlüklü Benlik
Lucy Huskinson, Çev. Mehmet Çetin, Say Yayınları, 2021, 372 s.
Huskinson bu iki büyük düşünürün eserlerini detaylı bir biçimde inceleyerek Nietzsche’nin düşüncesindeki karmaşık alanları aydınlatmaya ve Jung’un bu teorilere bakışındaki bulanıklıkları çözümlemeye çalışıyor. Jung’a göre bütünlüklü benlikteki karşıtların oynadığı rolün konumu ve çözümlemesi göz önünde tutuluyor ve Nietzsche’nin buradaki etkisinin derecesi açıklığa kavuşturuluyor. Jungcu teoriye ve teorinin felsefi kökenlerine yönelik Jung’un Nietzsche’nin Zerdüşt’ü üzerine verdiği seminerlerle desteklenen bu titiz ve özgün çözümleme, her ikisinin teorilerine dair yeni bir yoruma götürüyor. Nietzsche ile Jung’un zihinsel sağlık için dikkate aldıkları ölçütlere göre bu ikilinin kişilikleri değerlendirilirken, yine bu ikilinin kendilerinin bütünlüklü bir benlik sergileyip sergilemediklerini belirleme girişimi üzerinden ortak benlik modeli uygulamaya konuyor.
Türk Devrim ve İdeolojisi Cilt IV.
Haluk H. Ongar, 2021, 446 s.
Serinin 4. Cildi olan bu kitapta yazar, Türk devriminin halka yayılış evresini anlatmayı amaçlıyor. Yazar kitabını şöyle tanımlıyor: Türk Devrimi’nin özelliği Cumhuriyetçilerle muhafazakârların işgale karşı ortak hareket edişidir. 1946 yılından sonra karşı devrim hareketi başlamış son olarak başkanlık sistemiyle birlikte Türkiye’de 3. Meşrutiyet dönemine geçilmiştir. Bu kitapta bize öğretilenlerin ötesinde bilgilerle Türk Devrimi anlatılmaya çalışılmıştır.
Bizans, Selçuklu ve Osmanlı Topraklarında Kültürel Üretim Aracı Olarak Sırlı Kaplar
Kolektif, Koç Üniversitesi Yayınları, 2021, 450 s.
Bizans, Selçuklu ve Osmanlı Toprakların Kültürel Üretim Aracı Olarak Sırlı Kaplar, 13. Uluslararası ANAMED Yıllık Sempozyumu’nun sonucudur ve sırlı kapları yapan ve kullanan insanların mantalite ve kimliklerini araştırma arzusundan doğmuş. Kitabın yazarları bu yayın ile Doğu Akdeniz toplumlarına işlemiş karmaşık sosyoekonomik kalıpların çalışılması için Ortaçağ ve Erken Modern seramiklerinin geniş potansiyelini ortaya çıkarmayı amaçlıyorlar.
