Laos’ta insan kalıntılarının da olduğu bir küp mezarlık bulan araştırmacılar, Güneydoğu Asya’nın tarihöncesi dönemindeki eksik bilgileri tamamlayabilecek nitelikte bir keşfe imza attılar.
Söz konusu keşif, bir grup Avustralyalı ve Laoslu biliminsanının yürüttüğü kazı sırasında 2016 Şubat’ında gerçekleştirildi. Kazı ekibinde Monash Warwick Birliği ve Arkeoloji ve Antik Çağ Tarihi Merkezi’nden Dr. Louise Shewan, Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden Dr. Dougald O’Reilly ve Laos Enformasyon Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan Dr. Thonglith Luangkhoth da yer aldı.
Alan çalışması Avustralya Araştırma Konseyi’nin finanse ettiği beş yıllık bir projenin parçası. Proje kapsamında gizemli küplerin bulunduğu 90’ın üzerinde bölgede araştırma yapılması amaçlandı. Bu araştırmaların sonucunda söz konusu küpleri, kimlerin ne amaçla yaptığının ve bu alanların nasıl oluştuğunun ortaya çıkarılması amaçlanıyordu.
Bazılarının çapı iki metreye ve yüksekliği üç metreye ulaşan çeşitli boyutlarda ve taşlara oyulmuş küplerle kaplı bu alanlar Orta Laos’ta bulunan Xieng Khouang eyaletinde yer alıyor. Küplerle kaplı alanlar ilk kez 1930’lu yıllarda Fransız araştırmacı Madeleine Colani tarafından keşfedilmiş olsa da, 1970’lerdeki Laos İç Savaşı’ndan kalma patlamamış bombaların bölgede fazla sayıda bulunması nedeniyle uzun bir süredir bölgede bilimsel çalışma yapılamıyordu.
İlk büyük kazının 20 yıl kadar önce gerçekleştirildiği bölgede, “Kazı Alanı 1” olarak adlandırılan alanda son yapılan kazılarda ortaya çıkarıldığına göre, çok çeşitli ölü gömme yöntemleri kullanılmış. Bunlar arasında vücudu tek parça halinde gömmenin yanı sıra bohçalanmış kemikleri küplere yerleştirme ya da seramik kaplar içine bohçalanmış kemikler koyarak küplere yerleştirme gibi yöntemlere de başvurulmuş.
Bulunan insan kalıntılarının dişlerini analiz eden Dr Shewan, projenin bu insanların kim olduklarını ve nerede yaşamış olduklarını ortaya çıkarabileceğini söyledi.
Dr. Shewan, yaptığı araştırmanın insan diş minesindeki stronsiyum izotoplarının ölçümünü içerdiğini ve böylece söz konusu insanların nerede yaşadıklarını aydınlatma olanağı bulabileceklerini söyledi. Shewan, dişlerin değişik yaşlarda mineralize olduğunu, farklı dişleri analiz ederek bu insanların çocukluklarını nerede geçirdiklerini ortaya çıkarabileceklerini açıkladı.
Projede ortaya çıkarılan sonuçlar Monash Üniversitesi’nde bulunan üç boyutlu görüntüleme platformu CAVE 2’de gösterilecek. Dr. Shewan, araştırmalarında elde ettikleri bulguların görselleştirilerek CAVE 2 ortamına aktarılmasının söz konusu verileri analiz etmek ve yorumlamak için önemli ölçüde yardımcı olacağını belirtti. Nitekim modellenecek veriler arasında yalnızca kazılarla elde edilmiş olan buluntular yer almıyor. Aynı zamanda uzaktan algılama verileri, dron çekimleri ile elde edilen görüntüler gibi veriler de fiziksel olarak ayak basmanın mümkün olmadığı bölgelerin sanal çalışma ortamına aktarılmasını mümkün kılacak. Örneğin dron çekimleriyle elde edilen görüntülerin potansiyel yerleşim alanlarının belirlenmesinde önemli bir rolü olacağı düşünülüyor. Dr. Shewan, şu anda bilinen bir yerleşim alanının olmadığını, bu insanların nerede yaşamış olduklarını kimsenin bilmediğini söylüyor.
Araştırma Laos hükümetinin küp bölgelerinin UNESCO Dünya Kültür Mirası listesine dahil edilmesi için yaptıkları başvuru için de faydalı olacak.
Çeviren: Uğur Erözkan
ODTÜ Kentsel Politika Planlama Bölümü YL
Kaynak: http://www.heritagedaily.com/2016/03/ancient-burial-ground-discovered-at-the-plain-of-jars/110129
