Kanser hücrelerinin bencil yapılarından yararlanan gen aktarımlı bir virüs, tümörlerin yok edilmesi alanında büyük umut vaat ediyor. İngiltere’de yapılan bir araştırmada, sözkonusu virüsten bir genin çıkartılmasıyla, virüs kanser hücreleri için öldürücü bir silaha dönüştürüldü. Gerçekte virüs hem normal hücrelere hem de kanser hücrelerine saldırıyor. Ama normal hücrelerden oluşan doku, saldırıyı az sayıda bir kayıpla atlatırken, kanser hücrelerinin büyük bölümü parçalanarak yok oluyor.
Virüsler girdikleri canlının hücrelerinin içine sızarlar. Normal koşullarda hücre davetsiz bir misafirin içine girdiğini anladığında apoptosis denen bir süreci başlatır. Bu sürecin sonunda hücre ölür. Kısacası apoptosis bir intihar sürecidir. Böylece hücreyle birlikte içindeki davetsiz misafir de ölür ve organizma korunmuş olur. Ancak virüslerin taşıdığı kimi genler, hücrenin apoptosis mekanizmasını atlatmasını sağlar. Böylece virüs hücre içinde çoğalır ve başka hücrelere yayılarak, enfeksiyona yol açar.
İngiltere’de yapılan araştırmada, Ad337 adlı bir tür adenovirüsten, apoptosis mekanizmasını atlatmaya yarayan gen çıkartıldı. Böylece virüs, hücrenin apoptosisini engelleyen E1B-19kD proteinini üretemiyor. Sonuçta gen aktarımlı yeni virüs normal hücrelere sezdirmeden içlerine girmeyi kesinlikle beceremiyor. Böylece hücre, içine sızan bu yabancıyı hemen fark edip, intihar ediyor; onu da kendisiyle birlikte öldürüyor. Öte yandan kontrolsüz bir biçimde çoğalan ve apoptosis mekanizmaları zaten çalışmayan (yani ölümsüz) kanser hücreleriyse, virüsün içlerinde çoğalıp yayılmasının önüne geçemiyor. Sonuç olarak virüs kanser hücreleri arasında hızla yayılıyor ve sonra onların şişerek yok olmasına neden oluyor. Bir başka deyişle yeni geliştirilen yöntem, kanser hücrelerine öldürücü bir hastalık bulaştırarak, onları yok ediyor.
Bilim insanları Ad337’den çıkartılan genin hiç beklenmedik olumlu bir etkisini daha gözlemişler. Bu gen çıkartıldığında virüs önceki duruma göre daha hızlı çoğalmaya başlamış. Doğal olarak hızla çoğalıp, yayılan virüs, kanser hücrelerinin daha kısa sürede ölümüne yol açıyor. Araştırmayı yapan ekip, test tüplerinde ve farelerde pankreas, akciğer, rahim ve karaciğer kanserleri için testleri yapmış ve olumlu sonuçlar elde etmiş. İnsanlar üzerindeki denemelerin 2005’te başlaması planlanıyor. Kuşkusuz asıl bu denemelerden elde edilecek sonuçlar önemli. Araştırmayı yürüten ekiptekiler, Ad337’den bir geni çıkarttıkları gibi kanser hücreleri için zehirli kimi salgıları ürettirecek yeni genleri de virüse yükleyebileceklerini düşünüyor. Eğer insanlı denemeler başarılı olur da yöntemleri kabul görürse böylece onu daha da geliştirecekler.
KAYNAKLAR
1) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=pubmed&dopt=Abstract&list_uids=10697113
