Paul Charles Morphy, 22 Haziran 1837’de ABD/New Orleans/Louisiana’da varlıklı ve soylu bir ailenin çocuğu olarak doğar. Babası Alonso Michael Morphy, İspanyol-İrlanda kökenli soylu Kreol ailesinden gelme bir hukukçu, annesi Louise Thérèse Félicité Thelcide Le Carpentier ise seçkin Fransız bir ailenin müziğe düşkün kızıdır. Morphy’nin ailesindeki tüm erkekler satranca ilgilidir, özellikle de kentin en kuvvetli satranççılarından biri olan Ernest amcası… Dolayısıyla satranç aile toplantılarının vazgeçilmez bir parçasıdır.
Morphy de Capablanca gibi satrancı başka oyunları izleyerek öğrenir. Bu açıdan satranç tarihinin ilk dahisi olarak kabul edilir. 9 yaşında kentin en iyi oyuncularından biri kabul edilen çocuk dahinin “çocukluk zaferleri” arasında; profesyonel satranç ustası Macar Johann Löwenthal ve General Winfield Scott gibi isimlere karşı aldığı yengiler yer alır. 1950’den sonra eğitimi için satranca ara veren Murphy matematik ve felsefe eğitiminin ardından hukuk okumak için Louisiana Üniversitesine kabul edilir. Henüz 20 yaşındayken L.L.B. derecesi ile mezun olur, fakat o dönem Amerika’da 21 yaşından önce bu meslekte çalışmak yasal değildir. Bu sayede satrançla ilgilenmek için kendisine boş zaman bulmuş olur.
1857 Sonbaharında New York’ta düzenlenecek olan 1. Amerikan Satranç Turnuvası için davet alır. Önce reddeder, fakat amcasının ısrarıyla katılmaya karar verir. Ülkenin en iyi 16 satranç oyuncusunun toplandığı turnuva Londra 1851’de olduğu gibi nakavt sistemi ile gerçekleşir. Maçlar üç, final ise beş galibiyet üzerine kuruludur. Morphy, finaldeki rakibi kuvvetli Alman usta Louis Paulsen dahil olmak üzere tüm rakiplerini hiç zorluk çekmeden yener ve Birleşik Devletler satranç şampiyonu olur. Bu başarıyı Avrupa ziyareti izler, zira Morphy İngiliz şampiyon Staunton ile oynama isteği içindedir.
1858 Haziranında İngiltere’ye ulaşan Morphy, Staunton hariç birçok İngiliz Usta ile karşılaşma şansı yakalar ve bunları galibiyetle sonuçlandırır. Söz vermesine rağmen Morphy’e karşı oynamaktan çekinen Staunton uzunca bir süre eleştirilir. Yeni rakip arayışında olan Morphy İngiliz Kanalı’ndan Fransa’ya geçer ve Fransız usta Daniel Harrwitz’i sağlam bir oyunla yener.
Paris’te iken bir çeşit bağırsak hastalığı geçiren Morphy, aynı dönem Paris’e gelen Alman usta Adolf Anderssen’e karşı oynamakta ısrarcıdır. Hastalığın verdiği tüm güçsüzlüğe rağmen 7 galibiyet-2 beraberlik- 2 mağlubiyet ile maçı almayı başarır. Avrupa’nın en iyileri arasında gösterilen Anderssen daha sonra Morphy’nin bu oyunu oynayan en iyi oyuncu olduğunu, hatta Fransız şampiyon Bourdonnais’ten de iyi olduğunu beyan eder. Bu ve bunun gibi birçok başarıdan sonra Morphy Avrupa’da Dünya Şampiyonu olarak anılmaya başlar. Hatta Paris’te adına verilen bir ziyafette defne ağacından yapılmış bir çiçekten taç, Morphy’nin heykeltıraş Eugene Lequesne tarafından yapılan büstünün başına yerleştirilir. 1859 baharında döndüğü Londra’da da benzer bir davette Morphy yine Dünya Şampiyonu olarak takdim edilir. Ayrıca 29 Mayıs 1859’da New York şehrindeki üniversitede başkan Martin Van Buren’in oğlu John Van Buren “Paul Morphy, Dünya Satranç Şampiyonu” diye bir başarı belgesi hazırladığını duyurur.
“Gayri Resmi Dünya Şampiyonu” Morphy eve döndükten sonra satrancı bıraktığını açıklar ve satranç arenasından çekilir. 1860’larda patlak veren Amerikan iç savaşında konfedere orduda hizmet vermeyi reddeder. İç savaş nedeniyle yarım kalan hukuk kariyeri ile birlikte ruhsal bozukluk belirtileri göstermeye başlar. 10 Temmuz 1884’te 47 yaşındayken küvette ölü olarak bulunur. “Satrancın gururu ve kederi’’ olarak anılan ABD’li satranç oyuncusu döneminin en iyi satranç oyuncusu olarak bilinir. Aynı zamanda “Modern Satranç”ın yaratıcısı olarak kabul edilir. Bazı satranç ustalarına göre, şimdiye kadar gelmiş geçmiş en büyük satranç dehası Paul Charles Morphy’dir.
KAYNAKLAR
1) http://tr.wikipedia.org/wiki/Paul_Morphy
2) http://www.chessgames.com/player/paul_morphy.html
3) http://www.jeremysilman.com/chess_history/grt_plyr_pc_morphy.html
4) http://www.satrancokulu.com/satranc-dersleri/1505-ilk-cocuk-dahi-paul-charles-morphy.html
5) http://www.chess-poster.com/great_players/morphy.htm
6) http://www.satrancokulu.com/component/content/article/71-rotasyonlu-yaz/1776-taz-kral-charles-paul-morphy.html
