Biological Journal of the Linnean Society dergisinde yayımlanan yeni çalışmada, bir çıngıraklı yılanın (doğu elmas sırtlı çıngıraklı yılan) çiftleşmeden 5 yıl sonra doğum yaptığı bildiriliyor. Bu süre, hayvanlar aleminde böcekler dışında bilinen en uzun sperm depolama süresi olarak kayıtlara geçti.
Çalışmada aynı zamanda ilk defa bir bakır kafalı çıngıraklı yılanın “bakire doğum” gerçekleştirdiği de ortaya konuldu. Hiç çiftleşmeyen dişi yılan, yılanların da diğer bazı hayvanlar gibi gerçek bakire doğumu (babasız) gerçekleştirebildiğini ya da çok uzun süreler boyunca sperm depolayabildiklerini gösteriyor.
Makalenin yazarlarından Warren Booth: “Bu sonuçlarla, çeneli omurgalıların memeliler dışındaki tüm sınıflarında gerçek anlamda eşsiz bakire doğumu (partenogenez-eşeysiz üreme) gözlemlenmiş oldu. Son zamanlarda boa yılanı, gökkuşağı boa yılanı, çeşitli köpekbalığı ve evcil hindi türlerinde eşeysiz üremenin gerçekleştiğini gösteren genetik kanıtlar görülmüştü.” diyor.
Yıllardır Kuzey Karolina Akvaryumu’nda (ABD) tek başına bulunan dişi bakır kafalı çıngıraklı yılandan alınan DNA örneklerini inceleyen Booth, DNA parmak izi (fingerprinting) yöntemi ile normal görünen 4 yavrunun doğumunda bir erkeğin (baba) payı olmadığını ortaya koymuş oldu.
Çalışmada ilk olarak bahsedilen doğu elmas sırtlı çıngıraklı yılanın yaptığı doğum ise daha dramatik. Tek seferde 10 dişi ve 9 erkek, toplam 19 yavru doğuruyor. DNA analizi 19 yavrunun da babası olduğunu doğruluyor.
Booth: “Bu yılan yaklaşık 1 yaşındayken yakalandı. Yakalandığında cinsel olarak erişkin olmadığını söyleyebiliriz. Doğum yaptığı zamana kadar da erkek yılanlardan ayrı tutuldu. Dolayısıyla, yılanın yakalanmadan önce doğada cinsel açıdan erişkin olmadan önce çiftleştiğini söyleyebiliriz.” diyor.
Ekip, yılanda bulunan bir iç tüp (boru, kanal) sayesinde ya da uterusun bir kısmını bükebilme yeteneği sayesinde spermin 5 yıl boyunca depolanmış olabileceğini söylüyor.
Balık, kuş, amfibi, böcek ve bazı sürüngenlerin de uzun zaman boyunca sperm depolayabildikleri biliniyordu.
Memeliler ise bu açıdan daha az başarılıdır. Ancak son zamanlarda Asya Büyük Sarı Ev Yarasası üzerine yapılan araştırmalar bu türün dişilerinin aylar boyunca sperm depolayabildiklerini gösteriyor. Buna karşılık insanlarda kadınlar sadece saatler ya da birkaç gün boyunca sperm depolayabilirler.
Belirli bazı genlerin babadan, bazılarının ise anneden gelmesi gerektiği için kadınlar gerçek anlamda bakire doğum yapmaya elverişli değiller. Ancak laboratuvar ortamında, araştırmacılar memeliler için var olan bu gerekliliğin çevresinden dolaşarak partogenik fare üretmişlerdir.
Sıra dışı her iki doğum tipi de, gerçek bakire doğum ve uzun dönem sperm depolama, avantaj ve dezavantajlara sahiptir. Spermin depolanması, dişinin iklimsel ve diğer zorluklarla mücadele edebilmesini kolaylaştırır. Bakire doğum genetik çeşitliliğe zarar verecektir ve sadece erkek ya da sadece dişi yavrular verecektir. Diğer yandan, bireylerin çevreye uyumunu zorlaştıran mutasyonları da elemeye yarayacaktır. Londra Zooloji Enstitüsü’nde üreme biyolojisi üzerine çalışan Prof. William Holt şöyle diyor: “Bu analiz oldukça önemli. Yılanlarda uzun dönem sperm depolanması ile ilgili daha önceden yayınlanan bazı sonuçların aslında partenogenez sonucu oluştuğu ortaya çıkıyor. Bazı türler içten çiftleşmeyi (aynı birey-soy-akraba çiftleşmesi) kolaylaştıracak üreme mekanizmaları geliştirmişlerdir. Bu, günümüzde kullandığımız klonlama teknolojisine benziyor. Bu yüzden genetik çeşitliliğin artması ile çevreye uyumun da arttığı görüşünün aksine bir durum ortaya koyuyor.”
Araştırmadaki bir sonraki aşamanın ise detaylı ve sağlam genetik analizler yoluyla gerçek anlamda bakire doğumlarla, sperm depolama yoluyla yapılan doğumların net olarak ayrıştırılması. Bu tür çalışmalar sağlık alanındaki olası gelişmeler ve sperm depolama kabiliyetimizi arttırmasıyla insan için de çok yararlı olacaktır.
Kaynak: 18.10.2011 tarihinde aşağıdaki sayfadan derlenmiştir. “MYSTERY BEHIND VIRGIN BIRTHS EXPLAINED” http://news.discovery.com/animals/virgin-births-snakes-111014.html
