Görsel açıklaması: Çeşitli avcılar ve besinleri.
Tarihöncesi insanların yeme alışkanlıklarını ortaya çıkarmak için gerçekleştirilen izotop çalışmaları, Neandertallerin tükettikleri besinlerin yüzde 20’lik bir bölümünün bitkilerden oluştuğunu ortaya koydu.
Almanya Tübingen’de bulunan Senckenberg İnsan Evrimi ve Paleoçevre Merkezi’nde (Senckenberg Center for Human Evolution and Palaeoenvironment – HEP) yapılan bir araştırmada Neandertallerin tükettikleri besinler incelendi.
Araştırmacılar, tarihöncesinde yaşamış insanların kemiklerinde bulunan kolajenlerin (kemik, diş, kıkırdak, tendon ve deride bulunan bağ dokunun temel organik bileşenlerinden biri) izotop bileşimine dayanarak Neandertallerin tükettikleri besinlerin büyük bölümünün, mamut ve gergedanlar gibi iri otçullardan oluştuğunu, bununla birlikte beslenmelerinde bitkilerin de yer aldığını ortaya çıkardı. Sözü edilen çalışma, kısa süre önce İnsan Evrimi Bülteni (Journal of Human Evolution) ve Uluslararası Kuaterner (Quaternary International) adlı bilimsel dergilerde yayımlandı.
Taş devri diyeti, beslenme konusunda duyarlılığı olan insanlar arasında yakın zamanda moda haline gelmiş olan diyetlerden biri. Fakat nesli tükenmiş olan atalarımız gerçek anlamda öğünlerine hangi besinleri dahil ediyordu? Senckenberg İnsan Evrimi ve Paleoçevre Merkezi’nden Prof. Dr. Hervé Bocherens, Neandertallerin beslenmelerini detaylı olarak incelediklerini, araştırma sonucunda günümüz insanının nesli tükenmiş akrabalarının beslenmesinde en büyük payın mamut ve tüylü gergedan gibi iri otoburlara ait olduğunu belirleyebildiklerini dile getiriyor.
Belçika’da bulunan iki kazı alanında 45 bin ile 40 binyıllık mamut, tüylü gergedan, vahşi at, rengeyiği, Avrupa bizonu, mağara sırtlanı, ayı, aslan ve kurt kemiklerinin bulunduğu geniş bir bölge, Tübingen’den biyojeologlardan oluşan bir ekibin öncülüğünde uluslararası bir araştırma ekibi tarafından incelendi. Vahşi hayvan kemiklerinin yanı sıra araştırmada, söz konusu alanın yakın çevresinde bulunmuş olan Neandertal kemikleri de kullanıldı. Araştırmacılar incelenen kemiklerde bulunan kolajenlerin izotop bileşimlerine dayanarak, Neandertallerin kemiklerinin diğer incelenen hayvan kemiklerinden bariz şekilde farklılık gösterdiğini ortaya koymayı başardılar.
Daha önce Neandertallerin, “hayvan komşularıyla aynı besin kaynaklarını tükettiklerinin varsayıldığını” söyleyen Bocherens, yeni bulgularıyla ilgili şunları söyledi: “Elde ettiğimiz sonuçlara göre, her bir yırtıcı, avlayacağı hayvanı kendi boyutuna göre seçerken yalnızca Neandertaller mamut ve tüylü gergedan gibi iri otoburlar üzerinde uzmanlaşmışlar.”
Ancak nesli tükenmiş olan akrabalarımız yalnızca ete dayalı beslenmiyordu: Kolajenlerde bulunan tekil aminoasitlerin izotop bileşimleri yaklaşık olarak yüzde 20 oranında bitkisel maddelerden oluşmuş. Bilimsel çevrelerde evrimi yakından ilgilendiren Neandertallerin besinleri arasında bitkilerin yer alıp almadığı sorusu, herhangi bir somut sonuca bağlanamadan on yıllardır tartışılıyordu. Bocherens, yaptıkları araştırmanın, geç Neandertallerin beslenmesinde bitkisel besinlerin oranını sayısal olarak belirlemeyi başaran ilk çalışma olduğunu ifade ediyor.
Tübingenli araştırmacılar, yaptıkları çalışmanın, Neandertallerin 40 binyıl önce nesillerinin tükenmesine neyin neden olduğuna ilişkin daha net bir açıklamaya önayak olmasını umut ediyor. Bocherens konuya ilişkin özet olarak, “Neandertallerin yerini modern insanın almasının nedenleri arasında beslenme alışkanlıklarının belirleyici bir etken olmadığına ilişkin gitgide daha fazla kanıt elde ettiklerini” söylüyor.
Çeviren: Uğur Erözkan
ODTÜ Kentsel Politika Planlama Bölümü YL
Kaynak: http://www.heritagedaily.com/2016/03/neanderthals-20-percent-vegetarian-isotope-studies-shed-a-new-light-on-the-eating-habits-of-the-prehistoric-humans/109972
