Hiç müzikten hoşlanmayan biriyle tanıştınız mı? O kişide halkın yüzde 3-5’ini etkileyen, müzikal anhedoni (haz yitimi) adı verilen bir durum olabilir.
Barcelona Üniversitesi’nden ve McGill Üniversitesi Montreal Nöroloji Enstitüsü ve Hastanesi’nden araştırmacılar, bu durumdaki kişilerin ses işlemeden sorumlu kortikal bölgeleri ile ödüllendirmeyle ilgili alt-kortikal bölgeleri arasındaki bağlantının zayıfladığını keşfettiler.
Müzikal anhedoninin köklerini anlamak için, araştırmacılar, müziğe olan duyarlılık düzeylerini ölçen bir anketi tamamlayan ve yanıtlarını temel alarak üç hassasiyet grubuna bölünen 45 sağlıklı katılımcıyla çalıştı. Daha sonra katılımcılar, bir fMRI makinesi içinde müzik parçalarını dinlerken, eşzamanlı olarak da beğenme derecelendirmesi yaptılar. Beyinlerinin diğer ödül türlerine verdikleri tepkiyi kontrol etmek için, katılımcılara içinde para kazanma ya da kaybetme olan bir kumar oyunu oynattılar.
Araştırmacılar fMRI verilerini incelediklerinde, müzikal anhedonisi olanlarda ödül ağının alt-kortikal yapısında bulunan nucleus accumbens’in aktivitesinde bir azalma buldular. Aynı bölge kumar oyununda para kazanıldığında da aktive olduğu için, gözlemlenen azalma nucleus accumbens’in uygun olmayan bir şekilde çalışmasıyla ilgili değildi.
Bununla birlikte, müzikal anhedonisi olanlarda, ses işleme ve nucleus accumbens ile ilgili kortikal bölgeler arasındaki bağlantıda fonksiyonel azalma gözlemlendi. Buna karşılık, müzikte yüksek hassasiyete sahip kişilerde aradaki bağlantı güçlenmişti.
Katılımcılar para gibi farklı ödül yolları sunan, farklı uyaranlara karşı tepki verirken müziğe karşı duyarsız olabilir. Bu bulgu, diğer alanlara özgü anhedonilerin altında yatan sinirsel alt-katmanların ayrıntılı bir şekilde incelenmesine yol açabilir ve evrimsel bir bakış açısıyla, müziğin ödüllendirmeyi nasıl ele aldığını anlamamıza yardımcı olabilir.
Beyindeki bağlantı eksikliğinin bilişsel yetenekteki diğer eksikliklerden sorumlu olduğu gösterilmiştir. Örneğin, otizm spektrum bozukluğu olan çocukları içeren araştırmalarda, onların insan sesini hoş bir şekilde deneyimleyememelerinin sebebi, bilateral posterior superior temporal sulcus ile nucleus accumbens’i de içeren ödül sistemi arasındaki bağlantının azalması olarak açıklanmıştır. Yapılan bu son çalışma, insanın ödül tepkisinde sinirsel bağlantıların önemini ortaya koymuştur.
Bir sinirbilimci ve makalenin yazarlarından Robert Zatorre, “Bu bulgular sadece ödül sisteminin işleyişindeki bireysel değişkenliği anlamamıza yardımcı olmakla kalmayıp, ilgisizlik, depresyon ve bağımlılık gibi ödülle ilgili bozuklukların tedavisinde kullanılan terapilerin geliştirilmesinde de kullanılabilir.”
Çev. Nazlı Turan
Boğaziçi Ünv. Makine Mühendisliği Böl. YL
Kaynak: https://www.sciencedaily.com/releases/2017/01/170104103628.htm
