Kompleks yaşamın ortaya çıkış hikâyesi, Dünya’nın buzullarla kaplı olduğu dönemden küresel iklim değişikliğiyle birlikte yeni bir biyolojik çağın bağladığı döneme kadar yüz milyonlarca yıllık bir zaman dilimini içine alıyor. Dünya üzerindeki yaşam uzun zaman boyunca bakterilerin hâkimiyetindeydi. Taa ki günümüzden yaklaşık 650 milyon yıl önce daha kompleks canlılar ortaya çıkana kadar. Bu geçişin nasıl gerçekleştiği büyük bir sırdı. Avustralya ve Almanya’dan araştırmacılar tam da bu sırrın üzerine eğildiler ve Nature dergisinde yayımladıkları makalede böceklerden dinozorlara -ve tabii insanlara- bilinen tüm hayvanların evrimine açılan dönüm noktasını keşfettiklerini duyurdular.
Araştırmacılara göre bu “ekosistem devrimi”, günümüzden yaklaşık 700 milyon yıl önce, gezegenimizin yüzeyi tamamen buzlarla kaplı olduğu zamanlarda başladı (Dünya’nın 50 milyon yılı aşkın süre buzlar altında kaldığı bu dönem “Kartopu Dünya” olarak adlandırılıyor). Dev buzulların sıradağları ezip toza çevirmesiyle, yaşam kaynağı olan fosfat gibi besinler serbest kaldı. Daha sonra iklim değişikliğiyle beraber havanın ısınmasıyla birlikte buzullar eridi ve nehirler bu besin maddelerini okyanuslara taşıdı. Yeni ılıman iklim ve ani besin akını hepimizin atası ve ilk kompleks yaşam formu olan algler için mükemmel yaşam koşullarını meydana getirdi.
Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden Dr. Jochen Brocks o dönemden kalma kayalarla yaptıkları çalışmalarla ilgili olarak, “Kayaları toz haline getirdik ve içlerinde barındırdıkları eskiçağlara ait organizmaların moleküllerini ortaya çıkardık. Bu moleküller günümüzden 650 milyon yıl önce işlerin gerçekten ilginçleştiğini söylüyor. Bu bir ekosistem devrimiydi; alglerin yükselişiydi” diyor.
Bir zamanlar okyanuslara hâkim olan bakteriler daha komplike yaşam formları tarafından tahtlarından indirildiler. “Besin zincirinin en altındaki bu büyük ve besleyici organizmalar daha büyük ve kompleks hayvanları barındıran karmaşık ekosistemlerin evrimleşmesi için gerekli olan enerji patlamasını sağladılar” diyor Dr. Brocks.
Eskiçağ organizmalarına ait kalıntıların çıkartıldığı orta Avustralya’daki tortul kayaları, Kartopu Dünya’nın erime sürecinin hemen sonrasındaki döneme tarihlendirildi. Araştırma ekibinden Dr. Amber Jarrett’in belirttiğine göre, bulgular Kartopu Dünya’nın karmaşık yaşamın evrimiyle ilişkisini ortaya koyması bakımında çığır açıcı bir niteliğe sahip. Makalede belirtildiğine göre algler bilinenden çok daha erken, günümüzden yaklaşık olarak 900 milyon-1,9 milyar yıl önce evrimleştiler. Fakat fosil steroit kayıtlarının gösterdiği üzere algler, günümüzden 659 ile 645 milyon yıl önceki Dünya’nın sularında yaşayan ve başlıca oksijen üreticileri olan fototrofik bakterileri tahtlarından indirmiş. Bu yeni zaman çerçevesi atmosferdeki oksijen seviyesinin zamanla yükselişine, daha modern besin ve karbon döngüsünün oluşumuna ve gittikçe karmaşıklaşan yaşamın evrimine dair bir grup açıklama sunuyor.
