Evrimsel öncülerimiz arasında eski yamyamlık vakalarını açıklamaya çalışmak, zorlu bir bilimsel mücadeledir. Journal Scientific Reports’da 6 Nisan 2017’de yayımlanan yeni bir araştırma, nedenleri ne olursa olsun, sadece yemek için birbirlerini avlamadıklarını gösteriyor.
Çerezler keyif verir, fakat onları takip etmek zorunda kalmış olsanız, bu zahmetinize değerler miydi? Taş devri öncülerimiz de, birbirlerini yeme konusunda aynı şekilde düşünmüş olabilir. Neandertaller ve türümüzün tarihöncesi üyeleri bazen yamyamlık yapmıştır. Genellikle yamyamlık, açlık, gruplar arası şiddet veya ölüm sonrası törensel uygulamalar gibi faktörlerle ilişkilendirilmiştir. Şimdilerde yeni bir araştırma, atalarımızın muhtemelen birbirlerini sadece yemek için avlamadıklarını gösteriyor.
İngiltere’deki Brighton Üniversitesi’nden James Cole bu durumu, “Yüksek kalorili hayvanlara kıyasla, kalori düzeyinde çok fazla besleyici olmamamız nedeniyle” diye açıklıyor: “Bir mamutun yanında, bir düzine hafif Neandertal bile, cılız bir besin olurdu.”
Cole, geçtiğimiz günlerde iddiasını Scientific Reports’ta sundu.
Cole, kasaplarda görülen kemikler üzerindekilere benzer izler içeren, yamyamlık bulgularının ele geçtiği eski dokuz fosil alanına odaklandı. Bölgeleri, araştırmanın odaklandığı paleolitik döneme ait olarak yaklaşık 900.000 yıl öncesinden yaklaşık 14.000 yıl öncesine kadar tarihlendirdi. Bu alanların beşi evrimsel kuzenimiz Neandertalleri içeriyordu, ikisi kendi türümüzdendi ve geri kalanları insan evrim dalının soyu tükenmiş üyeleriydi.
Cole’un sorusu şu: Alanlarda bulunan, üzerinde kasaplık izleri bulunan kemik fosillerinin ait olduğu bedenler, kaç kalori sağlardı? Bunu tahmin etmek için, önce ortalama olarak modern bir insanı yemenin yaklaşık 144.000 kalori verebileceğini söyleyen, daha önce yayınlanmış verileri kullandı. Daha sonra bunu bulunan fosillerin yaş aralıklarına uyarladı.
Cole, bir alandaki tüm parçalar tek seferde tüketilmiş olsalar dahi, bundan kazanılacak enerjinin, avcıların mamut, yünlü bir gergedan ya da bir ayı gibi tek bir büyük hayvandan alacaklarından fazla olmadığını belirtiyor. Peki atalarımız neden kendi türünü avlama güçlüğüyle uğraşmışlardı?
Cole, “Senin kadar akıllı ve becerikli; senin onunla savaştığın biçimde sana karşılık verecek bir hayvanla uğraşıyorsun” diye ekliyor. Bazı durumlarda atalarımızın kolay bir yemek için arkadaşlarını öldürüp yemiş olabileceklerini belirtiyor. Ama esas değindiği nokta, yamyamlığın muhtemelen beslenme amaçlı olmadığı, bazı sosyal veya kültürel faktörler tarafından uyarıldığı yönünde. Örneğin, yamyamlık, kendi bölgelerini savunmak gibi şiddet olaylarını izlemiş olabilir.
Cole’un makalesinin alanında devrim yapması pek mümkün görünmüyor. Alanda söz sahibi olan Berkeley’deki Kaliforniya Üniversitesi’nden Tim White ve Boulder’daki Colorado Üniversitesi’nden Paola Villa, Cole’un yeni çalışmasının “insan yamyamlığı konusundaki genel anlayışımızı değiştirmediğini” belirtiyorlar.
Ancak, İspanya, Barselona yakınlarındaki Katalan İnsan Paleoekolojisi ve Sosyal Evrim Enstitüsü’nden Palmira Saladie, Cole’un çalışmasının “kuşkusuz yeni bölgelerin yorumlanmasında (ve) eski yorumların yeniden değerlendirilmesinde anahtar olacağını” belirtiyor. “Atalarımızın neden bazen birbirlerini yediğini anlamak için hâlâ gitmemiz gereken çok yolumuz olduğunu” da ekliyor.
