Çin’in kuzeybatısındaki Ningksia Hui Özerk Bölgesi’nin, 3000 yıllık mezarların ortaya çıktığı son kazılar sayesinde, Çin imparatorlarının idaresine düşünülenden çok daha erken bir dönemde girdiği anlaşılmıştır.
Çin Halk Cumhuriyeti’nin önde gelen arkeoloji araştırma enstitülerinden Çin Sosyal Bilimler Akademisi, Pekin Üniversitesi ile Nankin Üniversitesi’nden uzmanlar, Pengyang’da toplanarak 620.000 m2’lik bir alana yayılan Yaoheyuan Harabeleri’nde (Yazlık Saray) kazılar yürütmüştür.
Ekip lideri Ma Qiang, Xinhua’ya verdiği demeçte bütün mezarların bu yıl başlayan resmi kazılar öncesinde yağmalandığını ifade etmiştir. Buna karşın araştırmacılar, 13 m yerin altında soylu birine ait olduğu düşünülen bir mezar bulmuştur. Mezar sahibinin ismini veren yazıtlı bronz kaplarla karşılaşılmasa da iki peygamberdevesi idolü ele geçmiştir.
Benzer bir peygamberdevesi figürü, Çin Halk Cumhuriyeti’nin Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan merkez Henan Eyaleti’ne bağlı Anyang yakınlarındaki Yinxu ören yerinde saptanmıştır ki, burası Geç Shang Hanedanı’nın (MÖ 1300-1046) başkentliğini yapmıştır.
Şensi Eyaleti Arkeoloji Araştırma Enstitüsü’nde görev alan Zhang Tian’en, “Peygamberdevesi figürü, Geç Shang Hanedanı’ndan Batı Zhou Hanedanı’na ortalarına uzanan süreçte (MÖ 1046-771), mezar sahibi ile imparatorluk yönetimleri arasındaki ilişkiyi gösteren güçlü bir kanıttır” şeklinde bir yorumda bulunuyor.
Pekin Üniversitesi’nden professör Liu Xu, kalıntıların keşfedilmesiyle, Ningksia’nın sanılanın ötesinde, 1000 yıl kadar önce Geç Shang Hanedanı yönetiminin bir parçası olduğunu belirtmiştir.
Ekip mevcut kazı alanının yalnızca çeyreğini kazmış olmakla birlikte, Liu Xu, bu mezara ilaveten yakın konumda 40 kadar gömü olması gerektiğini düşünmekte. Uzmanlar, Hanedan topraklarının kuzey sınırında bulunan arazinin, mezar sahibine ait olduğuna inanmakta.
Soylu mezarının yakınında iki atın ve buna ait bir arabanın gömüldüğü çukurlar kazılmıştır. Çukurlardan en büyüğü 12 atın kalıntılarıyla doludur. At arabası çukurunda ayrıca 4 adet taşıyıcıyla karşılaşılmıştır. Arkeologlar, at kalıntılarının bulunduğu at arabası çukurunun altında da daha fazla buluntuya ulaşmayı umuyorlar. Kazı ekibi tüm bu mezarlara ek olarak bir bronz döküm atölyesi, birkaç hendek, su drenaj hattı ve yerleşim içi yol ağını tespit etmiştir.
İleri okuma için kaynaklar
– Unesco Dünya Kültür Mirası Listesinde Yin Xu: http://whc.unesco.org/en/list/1114.
– R. Bageley, “Shang Archaeology”, içinde: M. Loewe – E. L. Shaughnessy (ed.), The Cambridge History of Ancient China: from the Origins of Civilization to 221 B.C., (Cambridge 1999) 124-231.27
