Yeni araştırmalar, kaplumbağa embriyolarının kendi cinsiyetlerini, oluştukları yumurtanın sıcaklığına göre kısmen belirleyebileceklerini gösteriyor. Bu durum ise sanılanın aksine rastlantısal bir süreç değil.
Çin ve Avustralya’da çalışma yürüten biliminsanları, embriyoların ne çok sıcak ne de çok soğuk olan “yaşanabilir bölge” bulmak için yumurta içinde hareket edebildiklerini tespit etti. Araştırmacılar bu durumun, iklim değişikliğinin etkilerini dengelemeleri konusunda kaplumbağalara yardımcı olabileceğini düşünüyorlar. Çin Bilimler Akademisi’nden Wei-GuoDu, “Daha önce sürüngen embriyolarının yumurtalarının içinde ısıl düzenleme için hareket edebildiklerini kanıtlamıştık, bunun cinsiyetlerini belirlemede de etkisi olup olmadığını merak ettik” açıklamalarında bulundu ve ekledi: “Bu davranışın kaplumbağaları, küresel ısınmanın etkisinden koruyup koruyamayacağını ve eğer koruyorsa, bu korumanın nasıl gerçekleşeceğini bilmek istedik.”
Du ve çalışma arkadaşları, kaplumbağa yumurtasını laboratuvar ve açık hava havuzlarında çeşitli sıcaklıklarda kuluçkaya yatırdılar ve tek bir embriyonun, yumurta içinde 4.7 santigrat derece sıcaklığa maruz kalabileceğini tespit ettiler. Du, bunun önemli olduğunu söylüyor; çünkü iki dereceden fazla herhangi bir değişiklik birçok kaplumbağa türünün yavru cinsiyet oranını büyük ölçüde değiştirebilir. Yumurtaların yarısında, davranışsal ısıl düzenlemeyi önlemek için sıcaklık sensörlerini engelleyen bir kimyasal olan Kapsazepin uyguladılar. Yumurtadan çıktıktan sonra, davranışsal ısıl düzenlemesi olmayan embriyoların, kuluçka dönemi sıcaklıklarına bağlı olarak ya tümünün erkek ya da tümünün dişi olarak geliştiğini tespit ettiler. Buna karşılık, kuluçka sıcaklıklarına reaksiyon gösterebilen embriyoların yaklaşık yarısı erkek, yarısı dişi olarak gelişti.
Avustralya’nın Macquarie Üniversitesi’nden Richard Shine, “yaşanabilir bölge”yi bulmanın kaplumbağaları, sıcaklık değişimlerinin neden olduğu aşırı termal koşullara karşı koruyabileceğini ve nispeten dengeli bir cinsiyet oranı üretilmesine yardımcı olabileceğini söylüyor. Bu durumun, sıcaklığa bağlı cinsiyet tespiti yapılabilen sürüngen türlerinin, sıcaklık derecelerinin günümüzden çok daha yüksek olduğu dünya tarihinin önceki dönemlerinde nasıl hayatta kalmayı başardıklarını açıklayabileceğini de ekliyor.
Ancak Du, bu davranışın bir sınırı olduğunu belirterek, bir yumurta içindeki termal değişim çok az ise veya embriyo hareket edemeyecek kadar büyük ya da henüz bu becerileri geliştiremeyecek kadar küçük ise embriyonik ısıl düzenlemenin kısıtlanabileceğini söylüyor. Du, iklim değişikliği ile birlikte artması öngörülen aşırı yüksek sıcaklık dönemlerinde bu davranışın etkisini koruyamayacağını da öne sürerek şu sözleri ekliyor:
“Embriyonun kendi cinsiyeti üzerindeki kontrolü yoluyla dişi bireylerin sayısında artışa gidilmesi, insan faaliyetleri nedeniyle daha da hızlanan iklim değişikliklerinden korunmak için yeterli olmayabilir. Yine de, bu şaşırtıcı derecedeki kontrol seviyesinin böyle küçük bir organizmada keşfedilmesi, en azından bazı durumlarda evrimin bu tür zorluklarla başa çıkma gücü verdiğini gösteriyor.”
Kaynak: https://cosmosmagazine.com/biology/turtle-embryos-can-influence-their-own-sex
