Basılı dergi yayımcılığındaki yaprak dökümü devam ediyor. En son örnek, Uykusuz karikatür dergisinin yayım hayatına son verdiğini duyurması. Bilim ve Gelecek de dahil olmak üzere özellikle herhangi bir sermayeye ve devlet kurumlarına dayanmadan çıkan ve ilan olanakları kısıtlı olan dergilerin nasıl zorluklar ve özveriyle çıktığı herkesin malumu. Zaten sayıları da giderek azalıyor. Bu durumun nedeni dergilerin kalitesizliği veya okurların vurdumduymazlığı değil. Asıl neden, günümüz koşullarında basılı dergi çıkarmanın ve onu okurlara ulaştırmanın giderek irrasyonel hale gelmesi. Şöyle: Ne kadar çok dergi satıp ne kadar çok abone yaparsanız o kadar çok zarar ediyorsunuz! Bir örnek verelim: Bir basılı derginin en önemli gelir kaynağı aboneleri. Bir yıllık toplu para alındığı için, abone tutarı derginin 12 sayısının toplam tutarından daha az olmalı doğal olarak; böylece okurlar abone olmaya teşvik edilirler. Ama kargo fiyatları öyle arttı ki (dergi fiyatının neredeyse yüzde 40’ına ulaşıyor) abonelik mantığı ortadan kalktı. Dengeyi tutturabilmek için abone tutarını, tek tek alım toplam fiyatından daha fazla yapmak zorundasınız: O zaman da insanlar niye abone olsun!? Bunu yapamayacağınız için abone sayısının artmasının zararı arttırması gibi irrasyonel bir durum ortaya çıkıyor. Öte yandan derginin daha çok okura ulaşması ve satması için ulusal dağıtıma (fazla da kalmadı bu kurumlar) vermek istiyorsanız, en az yüzde 40-50 iade oranını göze almanız gerekiyor. Eskiden bu göze alınırdı, yine de daha kârlı olurdu. Ama kâğıt ve baskı giderleri o kadar arttı ve dışa/dövize bağımlı ki (üstelik peşin isteniyor), fazla satmak için fazla dergi basıp ulusal dağıtıma vermek daha fazla zarar etmek anlamına geliyor. Kısacası, içeriğin kalitesizliğinden veya okurların azalmasından öte, faaliyetin anlamsızlaşması gibi bir durum söz konusu. Yine de dayanmaya çalışıyoruz; belki önümüzdeki dönem bu karanlık iktidardan kurtulur, bu irrasyonel mekanizmayı değiştirebilir ve bazı çözümler üretebiliriz diye. Haydi hayırlısı…
***
Bilim ve Gelecek Kitaplığı az sayıda da olsa kitap yayıncılığına devam ediyor. Özellikle “50 Soruda” dizisine önem veriyor ve yeni baskılarını aksatmamaya çalışıyoruz. Bu dizi kapsamında Yapay Zekâ, Evrim, Dil Öğrenme gibi kitapların yeni baskıları okurlara ulaştı. Öte yandan yakında dizinin yeni kitapları da çıkacak. “50 Soruda Paradokslar” ve “50 Soruda Patentler” adlı kitapların hazırlığı son aşamada. Hazırlığı süren başka 50 Soruda kitapları da var. Dizi dışında da kitap çıkarmaya çalışıyoruz. Son olarak dergimizin de başından itibaren yazarı ve destekçisi olan, laikliği ve Anayasa’yı savunduğu için bir kumpas davası sonucu cezaevine sürülen gökbilimci Prof. Dr. Rennan Pekünlü’nün dava sürecini anlatan “Pekünlü Dosyası” kitabını çıkardık. Pekünlü’nün avukatı Murat Fatih Ülkü’nün kaleme aldığı bu ibretlik kitabı tüm okurlarımıza öneriyoruz.
***
Geçtiğimiz ay yine hepimizi üzüntüye boğan haberler aldık. Türk ve Osmanlı tarihi ve İbn Haldun araştırmalarıyla tanıdığımız toplumbilimcimiz ve tarihçimiz Prof. Dr. Ümit Hassan’ı, akademisyen, mühendis ve eski TMMOB yöneticilerinden Prof. Dr. İlhan Berktay’ı, sanayileşme ve yoksulluk üzerine araştırmalarıyla tanınan iktisatçı Prof. Dr. Fikret Şenses’i yitirdik. Hepimizin başı sağ olsun. Dostlukla kalın…
