Ana Sayfa Bilim Gündemi Moğollar, 3000 yıl kadar önce atlar üzerinde diş hekimliği pratiği yaptı

Moğollar, 3000 yıl kadar önce atlar üzerinde diş hekimliği pratiği yaptı

789
0
Çoban, atın küçük azı dişini tornavida yardımıyla sökmeye çalışıyor. © Dimitri Staszewski

Moğolistanlı çobanlar, yaklaşık 3200 yıl önce atların ağzından rahatsız edici dişleri çıkarmaya çalışıyorlardı. Yeni bir çalışmaya göre, bu durum bu çobanları bilinen en eski at dişhekimliği uygulayıcıları haline getirmekte. Arkeolog William Taylor ve arkadaşlarına göre, ilk başlangıçta eksik diş, genç atların ilk premolar olarak bilinen ileriye dönük yanak dişlerini çıkarmasına neden oldu. Yaklaşık 2800 yıl öncesine dayanan bu pratik dişhekimliği, binicilerin atları kontrol etmesini kolaylaştıran metal dizginlerin Moğolistan’ındaki kullanımına başlaması ile aynı zaman denk gelmiş oldu.

Almanya’da bulunan, Max Planck Jena İnsanlık Tarihi Bilimi Ensitüsü’nden Taylor: “Veteriner diş hekimliği, Avrasya steplerinde at üzerinde savaşma stilinin artmasında etkili oldu. Bu artış da, çobanların metal dizginleri kullanmasına izin verirken, atların dizgin kullanımından doğabilecek olan davranış ve sağlık komplikasyonlarından uzak tutuyor” diyor. Özellikle, ilk küçük azı dişleri, dizginin hareketini engelleyebilir ve dişte ağrı veya hasara neden olabilir.Taylor ve ekibi, on Bronz Çağı Moğol atının iki tanesinden alınan ön dişler üzerinde kesme ve kesme amaçlı küçük müdahale izleri tespit etti. Yaklaşık 3200 ile 2900 yıl öncesine ait olan bu iki diş, görünüşe göre çiğnemeye nedeniyle olabilecek en garip açılarda büyümüştür. Bu da, Moğolistan’da at binmenin yaygınlaştığı zaman dilimine denk gelmekte.

Yaklaşık olarak 1600 – 2800 yıl öncesine ait olan bu yedi Moğol atının ilk küçük azı diş çene yuvalarının boş olduğu, altı adet yeniden büyüyen diş kemiği yapısı ve hayvanların ölmeden önce diğer başka nedenlerden dolayı dişlerinin söküldüğünü veya bir şekilde düştüğünü göstermekte.