Günümüze kalan önemli gizemlerden biri küçük olan atalardan bu kadar büyük canlıların nasıl yetiştiğidir. Kuzey Amerika’da bulunan araba boyutunda bir sauropodun en iyi korunmuş örneklerinin derinlemesine anatomik tanımlaması, paleontologlara bu gizemi çözme konusunda yardımcı olabilir.
Petrified Forest National Park’tan paleontolog Adam Marsh, Austin’deki Teksas Üniversitesi, Yerbilimleri Jackson Okulu’nda yüksek lisansını yaparken bu dinozoru tanımlama görevini üstlendi. Bulgular PLOS ONE dergisinde 10 Ekim’de yayınlandı. Marsh, danışmanı Jackson Okulu’ndan Profesör Timothy Rowe ile birlikte makaleyi ortaklaşa yazdı.
Dinozor – Sarahsaurus aurifontanalis diye adlandırılmaktadır – yaklaşık 195 milyon yıl önce Erken Jura döneminde yaşadı. Sauropodların büyüklüğü hakkında önemli ipuçları taşıyordu, çünkü onlardan önceki dinozor gruplarına aitti. Evrimsel sıralaması, örneklerin mükemmel korunumu ile birleştirilerek araştırmacılara anatomisine ve onun daha büyük kuzenleri ile nasıl bağlantılı olduğuna dair detaylı bir bakış açısı sunmaktadır.
Marsh şunları söylüyor: “Sarahsaurus anatomisinde, evrimsel geçmişinde, Geç Triyas ve Erken Jura dönemlerinde meydana gelen anatomik değişiklikleri korumaktadır. Bu bize onun nasıl büyük olduğunu söyleyebilir.”
Açıklama, 1997 yılında Rowe tarafından Arizona’da keşfedilen iki iskelete dayanmaktadır. Kemikler, fosillerin keşfedildiği toprağın sahibi Navajo toplumuna aittir ve Dünya Tarih Omurgalılar Paleontoloji Koleksiyonları Jackson Okul Müzesi küratörlüğündedir. Kemikler hafifçe eziktir ve bazı durumlarda hala el ve kuyruk gibi vücut kısımlarına bağlıdır. Tek önemli eksik parça kafatası…
Koleksiyonların direktörü Matthew Brown şunları söylüyor: “Numuneler üç boyutlu iyi korunmuş haldedir ve fosil kayıtlarında çok nadir görülen oldukça dikkat çekici bi durumdur bu. Bu tür tam örnekler, paleontologların tipik olarak bulduğumuz parça parça ve eksik fosilleri daha iyi anlamasına yardımcı olur.”
Marsh, Sarahsaurus‘u “miskin bir kara parçası” olan bir dinozor olarak tanımlar. Dik durdu, arka ayakları üzerinde yürüdü ve her elin ilk parmağını kaplayan geniş, eğimli bir pençe ile güçlü ön ayakları vardı. En eski sauropod ataları ile iki ayak üzerinde yürümek gibi ortak bir noktası vardı. Ama aynı zamanda devasa akrabalarına nasıl evrimleşeceğine dair dikkat çekici özellikler de göstermeye başlamıştı, vücut büyüklüğündeki artış ve boyun omurlarının uzaması gibi.
Marsh, şunu söylüyor: “Grubun en eski üyelerine kıyasla büyük olma karakterlerini kazanmaya başlamıştı.”
Boyut ve boyun uzunluğu, sauropodların evrim sürecinde aşırı uçlara götürecekleri özellikleridir. Sarahsaurus‘taki bu özellikleri ve diğerlerini inceleyen, diğer dinozorlarınkiyle kıyaslamalar yapan bilim insanları, bu değişikliklerin evrimsel tarih boyunca nasıl meydana geldiğini ve farklı dinozorların birbirleriyle nasıl ilişkilendiğini ortaya çıkartabilir.
Örneğin, anatomik gözden geçirme, Kuzey Amerika’da Erken Jura döneminde yaşamış olan Sarahsaurus ve diğer iki sauropod akrabaları arasındaki ilişkiyi açıklığa kavuşturdu. Araştırmacılar, üçünün ortak bir Kuzey Amerikalı atadan olmadığını tespit etti, bunun yerine Kuzey Amerika’ya gelmiş ve bağımsız olarak evrimleşmiş olan dinozor soylarındandılar.
Marsh şu anda sauropodların nasıl geliştiğine daha fazla ışık tutabilecek başka bir çalışma üzerinde çalışıyor. Jackson Okulu’nun omurgalı koleksiyonlarında araştırma görevlisi olan ve Virginia Tech’de yardımcı doçent olan Sterling Nesbitt tarafından yönetilen proje, evrim ile ilişkili ve bir hayvanın yaşı ile ilgili olan özellikleri belirlemek için dinozor bacak kemiklerindeki anatomik farklılıkları izlemeyi kapsamaktadır. Marsh, bu yazı için incelenen iki Sarahsaurus iskeletinin projeye büyük bir katkı sağladığını söylüyor.
Marsh şunları söylüyor: “Uyluk kemiklerindeki farklı darbelere ve çarpmalara bağlı olarak oluşan benzer delikler esas alındığında iki farklı bireye sahip olduğumuzu söyleyebiliriz. Bu durum, bu kapsamlı anatomik açıklamayı gerçekten çok iyi destekliyor ve erken dinozor anatomisi karşılaştırması için gerçekten önemli olacak.”
Araştırma, Jackson Yerbilimleri Okulu ve Ulusal Bilim Vakfı tarafından finanse edilmiştir. Sarahsaurus numuneleri, Navajo Ulusal Mineraller Departmanı’nın izni ile toplanmıştır.
Kaynak: “Newly described fossils could help reveal why some dinos got so big”, Sciencedaily, 10 Ekim 2018.
