Bir atom nasıl ses çıkarır? Görünüşe göre re notası (“d-note”) gibi…Atomun sesini yakalayan yeni bir çalışma yapan İsveç Göteborg’daki Chalmers Teknoloji Üniversitesi bilimcilerine göre böyle. Aynı üniversitede fizik profesörü ve çalışmanın eş-yazarı olan Per Delsing, açıklamasında, “Atomlarla konuşarak ve onları dinleyerek kuantum dünyasına yeni bir kapı açtık” diyor. “Uzun vadede hedefimiz bunu kuantum fiziğinde kullanabilmek, bu yoldan onun kurallarından faydalanabilmek, örneğin aşırı hızlı bilgisayarlarda” diye ekliyor.
Delsing ve meslektaşları, çalışma için 0,01 mm uzunluğunda bir yapay atom inşa ettiler ve bunu süperiletken bir materyalin ucuna yerleştirdiler. Sonrasında atomdan gelen sesleri saptayabilmek için ses dalgalarını materyalin yüzeyi boyunca yönlendirdiler ve geri gelenleri materyalin diğer ucuna yerleştirdikleri minik bir mikrofonla kaydettiler.Çalışmanın yazarlarından, Columbia Üniversitesi’nden doktora sonrası araştırmacısı Martin Gustafsson, “Teoriye göre, atomdan gelen sesler kuantum parçacıklarına bölünüyor” diye açıklıyor, “Böylesi bir parçacık, saptanabilen en zayıf sestir.”
Bu ses, piyanodaki en yüksek notadan daha yüksek olan 20 oktav seviyelerindeki bir re notası (D-note) gibi, insan kulağının duyma aralığının çok üzerinde.Araştırmacılar, seslerin kuantum düzeyinde kontrolünün, kuantum bilgisayar (quantum computing) alanında yeni gelişmelere öncülük edebileceğini belirtiyorlar. Sesler kısa bir dalga boyuna sahip ve ışıktan 100.000 kez daha yavaş hareket ediyor. Bunun anlamı, sesleri kontrol etmenin çok daha kolay olacağı.Maryland Üniversitesi Birleşik Kuantum Enstitüsü’nün (Joint Quantum Institute) eş yöneticisi Steve Rolston, “Bu gelişmenin kuantum bilgisayar alanına dahil olup olmayacağını söyleyebilmek için belki de henüz çok erken, fakat teknoloji geliştirirken kullandığımız alet çantamız genişledi” diyor. Çalışma Science dergisinde 11 Eylil 2014’de online olarak yayınlandı.
Çeviren: Okan Tağ
İTÜ Makine Mühendisliği
Kaynak: Macrina Cooper-White,“Scientists Capture The Sound Of A Single Atom, And Apparently It’s A ‘D-Note’”,http://www.huffingtonpost.com/2014/09/12/sound-atom-captured_n_5810124.html
