Einstein’in genel görelilik teorisini ortaya koyduğu yıldan bu yana tam bir asır geçti. Genel görelilik teorisinin 100. yılı tüm Dünya’da çeşitli konferanslar, çalıştaylar ve etkinlikler ile kutlanmakta. Feza Gürsey Enstitüsü de Boğaziçi Üniversitesi ve Bilim Akademisi’nin katkılarıyla bu seneki yaz okullarının bir haftasını genel göreliliğe ayırdı ve “100. yılında Einstein’ın Genel Görelilik Kuramı Yaz Okulu” adı altında çeşitli üniversitelerden gelen gençlere hızlandırılmış genel görelilik dersleri verdi.
Feza Gürsey, fizik ve matematik alanlarında büyük başarılara imza atmış bir bilimcidir. Yale Üniversitesi’nden emekli olduktan sonra 1991 yılında Boğaziçi Üniversitesi’ne yerleşmiş ancak 1 sene sonra, 71 yaşında hayatını kaybetmiştir. 1983 yılında Erdal İnönü tarafından kurulan Temel Bilimler Araştırma Enstitüsü ise daha sonra Feza Gürsey’in adını yaşatmak ve gereken saygıyı göstermek amacıyla isim değişikliğine giderek Feza Gürsey Enstitüsü adını almıştır. Şu anda Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Kampusu’nda bulunan Feza Gürsey Enstitüsü, bazı kurumların, üniversitelerin ve akademisyenlerin fedakârlıklarıyla devamlılığını sürdürmekte ve her sene uyguladığı yaz ve kış okullarıyla da genç fizikçi ve matematikçilere -alanında uzman akademisyenlerin gönüllü katılımlarıyla- çeşitli konularda ders vermektedir.
2015 yılı birçok bilimsel gelişimin yıldönümü olması açısından oldukça özel bir tarih. 1000 yıl önceki İbn-ül-Haytham’ın optik çalışmalarının, Augustin-Jean Fresnel’in 1815 yılında ortaya koyduğu ışığın dalga kuramının, Maxwell’in 1865’teki ışığın elektromanyetik dalga olduğunun matematiksel ispatının, kozmik mikrodalga fon ışınımının 1965’teki keşfinin ve Einstein’in genel görelilik teorisini ortaya koyduğu 1915 yılının ortak bir yıldönümü kesişim kümesi olan 2015, UNESCO tarafından “2015 Uluslararası Işık Yılı” olarak ilan edildi.
Feza Gürsey Enstitüsü de bu seneki yaz okullarının bir haftasını Einstein ve genel görelilik teorisine ayırmayı ihmal etmedi: “100. yılında Einstein’ın Genel Görelilik Kuramı Yaz Okulu” adı altında Türkiye’nin çeşitli üniversitelerinden gelen gönüllü akademisyenleri ve genel görelilik teorisini öğrenmeye hevesli lisans ve lisansüstü derecelerindeki öğrencileri bir araya getiren Feza Gürsey Enstitüsü’nde bir hafta boyunca genel görelilik teorisi tartışıldı. Oldukça kısıtlı bu zaman aralığında teorinin matematiksel temsilinden, geçtiği sınamalardan, öngördüğü fiziksel fenomenlerden ve evrendeki yerinden söz edildi.
31 Ağustos ve 5 Eylül tarihleri arasında yapılan Einstein’ın Genel Görelilik Kuramı Yaz Okulu, akademik hiyerarşinin bilimsellikten ödün verilmeden arka planda tutulduğu; öğrenci ve akademisyenin etkileşime girdiği verimli bir çalışma haftası oldu.
