İstanbul Üniversitesi Gözlemevi’nin Beyazıt Yerleşkesinde bulunan IST40 Teleskobu lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencileri tarafından eğitim-araştırma faaliyetlerinde aktif olarak kullanılmaktadır. Bilimsel detektörün Aralık 2017’de yapılan ilk ışık gözleminden beri programlı biçimde gözlemler sürdürülmektedir. Kovid-19 pandemisinin en etkin olduğu tarihlerde gözlemlere ara verilse de, pandeminin etkinliğinin azalmasıyla, kontrollü biçimde bilimsel faaliyetler yeniden başladı.
İST40 teleskobu bilimsel danışmanı Dr. Öğr. Üyesi Sinan Aliş rehberliğinde gözlemleri yapan ve verileri indirgeyen Mustafa Turan Sağlam, Meryem Çördük, Görkem Özgül, Olcaytuğ Özgüllü, Fatih Erkam Göktürk ve Rahmi Gündüz; gözledikleri alandaki bir yıldızın parlaklığının değiştiğini fark ettiler.
Devamında farklı gecelerde yıldızın parlaklık değişimini
takip ederek sonuçtan emin oldular.
Yaptıkları gözlem ve analizlerden oluşan çalışma, bilimsel bir makale olarak hazırlandı ve Türk Astronomi Derneği tarafından yayınlanan Turkish Journal of Astronomy and Astrophysics (TJAA) adlı hakemli dergide yayınlanmaya kabul edildi.
Analizler, yeni keşfedilen değişen yıldızın Delta Scuti türü bir zonklayan yıldız olduğunu gösteriyor. Işık değişimindeki karakterin yanı sıra, makine öğrenmesi teknikleri de bu yıldızın %78 olasılıkla Delta Scuti türü bir zonklayan olduğu tespit edildi. Işık eğrileri kullanılarak yapılan frekans analizleri yaklaşık 0.95 saatlik bir değişimin belirlenmesinin yanı sıra değişim dönemi ve türünü kullanarak yapılan hesaplamalar, yıldızın kütlesinin Güneş’in yaklaşık 1.5-1.7 katı olduğunun belirlenmesini sağladı.
Araştırma ekibinde bulunan lisans son sınıf öğrencisi Mustafa Turan Sağlam “Bu serüven, özellikle ben ve ekip arkadaşlarımın lisans seviyesinde denk gelebileceği çok nadir olaylardandır. Bölümüzde bulunan teleskobumuz sayesinde gözlem koşullarının el verdiği her gece aktif olarak gözlem yapmaya özen gösterdik. Bu tarz keşifler özellikle değişen yıldızları çalışan astronomlar ve astrofizikçiler için parlak ve küçük bir ayna çapına sahip teleskopla bile gözlemlenebilecek nadir kaynaklardan.” dedi.
Makaleye erişim için tıklayınız
Gözlemevi Uygulama ve Araştırma Merkezi Web Sitesi
