Alâeddin Şenel

Alâeddin Şenel Bu yazı, bir yıl içinde (Temmuz 2023 – Temmuz 2024 arasında) tamamlamayı planladığım (aynı adı taşıyacak) yapıtıma bir taslak işlevi görmesi için yazılmıştır. Burada hemen amacımın, başlığın düşündürebileceği gibi, ideoloji yazınından eksiksiz bir eklektik kurama yönelik seçmeleri bir araya getirmek olmadığını belirtmeliyim. Böyle bir girişim birikimimin, yeteneklerimin, olanaklarımın çok ötesinde, altından kalkamayacağım iş […]

“Spor, bir zamanların boş zaman etkinliği olabilir; bugün bir iş alanıdır.” (Ellis Chashmore) “Spor kurumu, reformlarla düzeltilemez; devlet gibi yok edilmelidir.” (Jean Marie Bruhm) “Spor yarışmaları, savaşlar gibi, ahlaksızlıktır.” (Alâeddin Şenel)     Spor sosyolojisinde, toplumda sporun olumlu işlevlerinin bulunduğu (işlevsellikçi) görüşü egemendir. Buna göre spor, bireyler düzeyinde, insanların kendilerini ortaya koymalarına, genel beceriler kazanmalarına, […]

İnsanlığın kültürel evrimi, kuşaklar boyunca kolektif emek etkinliklerinde deneyim, bilgi, kültür alışverişinin, birikiminin ve kuşaktan kuşağa aktarımının ürünü olarak evrensel çapta farklı evrelerden geçirilmiştir. Söz konusu değişme ve gelişmeler “düşünüş biçimleri” alanında da gerçekleşmiştir. Düşünüşün evreleri: En kalın çizgileriyle insan düşünüşünün üç evreden geçtiği söylenebilir: Bunlar, sihirsel düşünüş, dinsel düşünüş ve bilimsel düşünüş evreleridir.(2) İnsanlık, […]

“Evrim” denince akla, canlıların genotiplerinin (genetik yapılarının) ve fenotiplerinin (görünüşlerinin) değişip gelişmesi olgusu üzerine odaklanılmış “biyolojik evrim” gelir. Oysa cansız maddeler evreninde de, Büyük Patlama ile varoluşundan bu yana görülen benzeri değişiklikler, “maddenin evrimi” olarak kavramlaştırılabilecek nitelik ve önemdedir. Dahası, canlıların hayvan cinsleri arasından birinin oluşturduğu popülasyonda görülen çok hızlı ve derin(1) değişiklikler, antropolog ve […]

“Aydınlanma” kavramının a) dinsel, b) toplumsal, c) tarihsel olmak üzere üç alanda kullanılageldiği görülür. Sidharta’nın Buda’ya, Saul’ün Pavlus’a, Muhammed’in Hz. Muhammed’e, İmam Gazali’nin Müceddid Gazali’ye dönüşümü de bu kavram ile açıklanır. Toplumsal, tarihsel anlamda “Aydınlanma” ve “Çağdaşlaşma” ise başka bir süreçtir. Aydınlanma kavramı ve analoji mantığı “Aydınlanma kavramı, günlük dildeki “aydınlatma” (Lat. illuminati) sözcüğünden türetilip, […]

Dinsel ideolojik hegemonyanın yoğunlaşması, ona karşı ve ondan yana ideolojik savaşımı hızlandırdı. Ortalıkta kader, kaza, tevekkül, sabır, inşallah maşallah, hamdolsun, Allah’a emanet ol, işin doğası, fıtratı, riski gibi sözler cirit atmakta. Her insanın yaratılışıyla birlikte önceden saptanmış yaşam süresinin sonunu belirten bir yazgı olarak “ecel” inancı da bunlardan biridir. Hangi çağda? Dünyanın hemen her ülkesinde, […]

Kimi peygamberlerin gerçekte var olup olmadığı gibi tartışmaların fazla yararı yok. Peygamberlerin söylediklerinin ve yaptıklarının doğa yasalarına, mantık kurallarına, evrensel insan haklarına uygun tarihsel gerçekler olup olmadığını irdelemek de öyle. Aynı tektanrıcı dinin sözcüleri dinciler, savunucuları olan yöneticiler ve finansörleri varsıllar ve sadık yandaşları üzerinde ve de yoksulların inanç, düşünce, çıkar ve davranışları üzerinde odaklaşmak […]

“Göremeyeceksen, elli yıl sonrası insanlığının durumunun sana ne yararı, ne zararı olur?” diyecekler çıkacaktır. Dahası, “bilimsel yöntemlerle, bilimsel kesinlikte öngörülerde bulunamayacaksan, düşüneceklerinin, yazacaklarının kime ne yararı dokunur?” diyenler de bulunabilir. Buna benzer düşüncelerle “yazamayacağımı bildirme” kararını almak üzereyken, kafama İnsanlık Tarihi kitabımın girişinde yazdıklarım takıldı; yanıtım onlarla tutarlı olmalıydı. Giriş: Elli yıl sonra dünya ne […]

Dinin tanımı: Din, sınıflı, eşitsizlikçi, devletli, tarımcı uygar toplumun bir üstyapı kurumu sayılabilecek bir “dinsel ideoloji” olarak kurumlaştırılıp geliştirilmiştir. Kimlik kartı: Doğum Tarihi: MÖ IV. binyıl. Doğum Yeri: Sümer/Aşağı Mezopotamya (Dicle-Fırat arası taşkın ovası). Semti: “Tanrı’nın evi” (Tapınak’tan Zigurat’a) ve “Tanrı’nın tarlaları” bölgesi. Altyapısı: Büyük sulama tarımı üretimi. İşlevi: Tarımsal üretimden efendilere ve yöneticilere “toplumsal […]

Erica x Eisen Nuremberg Mahkemesi’nde Nazi liderlerinin yanı sıra Nazilerle işbirliği yapmış, desteklemiş ve onların yarattıkları ortamdan yararlanmış şirket yetkilileri de yargılandı. Fakat sonuçta hepsi küçük cezalar aldılar ve işlerine davam ediyorlar. Nazi savaş makinesinin işletilmesinden kârlı çıkan işadamlarının kovuşturulmasında gösterilen gönülsüzlük, savaş sonrası Avrupa ve Amerika’sının kapitalizmi korumak için Soğuk Savaş yolunda ne kadar […]