ISON (C/2012 S1) kuyrukluyıldızını 21 Eylül 2012 tarihinde keşfettik. Keşfettiğimizde bizden 940 milyon kilometre uzaklıktaydı. Bahsi geçen bu kuyrukluyıldız çok ilginç bir gökcismi çünkü güneş sisteminin oluşumundan bu yana bozulmadan kalabilen tek kuyruklu yıldız ve oluştuğu ilk günden bu yana sistemin üst kısımlarında dolanırken ilk defa sistemin iç kısımlarına doğru harekete geçti. Şu anda ise Oort bulutundan Güneş’e doğru yolculuğu sürüyor.
ISON, Rusya Kislovodsk’deki Uluslararası Bilimsel Optik Ağ Merkezi’ndeki gökbilimciler Vitali Nevski ve Artyom Novichonok tarafından keşfedildi. Kuyrukluyıldızın 2013 yazının sonuna doğru Güneş’e 1,2 milyon kilometre yaklaşarak Venüs’ün parlaklığının altı katına erişeceği tahmin ediliyordu. Kasım ayında Güneş’ten gelen çekim gücüne dayanabilir ve hayatta kalabilir ise Aralık ayında kuzey yarım kürede devasa bir parlaklığa erişecek ve hatta çıplak göz ile gözlemlenebilecekti. Ancak ters giden bir şeyler var.
NASA’nın Spitzer Uzay Teleskopu kuyrukluyıldız üzerinde güçlü karbondioksit çıkışları gözlemledi. Spitzer’in Kızılötesi Kamera Dizisi ile alınan görüntülerde ortalama 300.000 kilometre uzunluğa sahip kuyruktaki tozun karbondioksit karışımı olduğu ve resmen köpürdüğü gözlemlendi.
Kuyrukluyıldızlar donmuş su, gaz ve kozmik toz karışımından meydana gelmiş cisimlerdir. Sandığımız gibi birer yıldız değillerdir; ışık üretemez, üzerine düşen ışığı yansıtırlar. Güneş sisteminin dışında hiperbolik bir yörünge izleyen kuyruklu yıldızları sadece Güneş’e yaklaştıkları sırada gözlemleyebiliriz.
ISON üzerinde yapılan son ölçümlerde kuyrukluyıldızın parlaklığı Ocak ayından itibaren yavaşlıyor. Ve şu anda 18,9 kadir sabit parlaklığı ile yolculuğuna devam eden ISON gökbilimcileri şaşırtmış durumda, çünkü kuyrukluyıldızın giderek parlaklığının artması gerekirken sergilediği bu tavır oldukça anormal bir durum.
Kolombiya Amerikan Üniversitesi’nde görev yapan Astronomi ve Uzay Bilimleri uzmanı İgnoco Ferrin yaptığı basın açıklamasında uzun süredir gökbilimciler tarafından beklenen kuyrukluyıldızın düşünülen parlaklığa ulaşmayacağını açıkladı. Kuyrukluyıldızın çapı 4,8 kilometre, ağırlığının ise 3,2 milyon ya da trilyon olduğu düşünülüyor. Gökbilimcilere göre ISON Güneş sisteminin ilk temel yapıtaşlarını barındırıyor. Ancak kuyrukluyıldıza ne olduğu hâlâ bir merak konusu…
Dr. Ferrin, “ISON kuyrukluyıldızı tuhaf bir davranış gerçekleştirdi.” diyor ve ekliyor: “ISON kuyrukluyıldızının geleceği parlak görünmüyor.”
Kuyrukluyıldızlar Güneş çevresinden birçok kez geçtikten sonra gaz ve buz kütlelerini tamamen kaybederek bir taş parçasına dönüşürler. Astronomlar kuyruklu yıldızın buz katmanlarının erimiş olabileceğini ya da parlamasını sağlayan gaz katmanlarının yok olabileceğini düşünüyor. Aynı zamanda uzun bir periyoda sahip kuyrukluyıldızın daha önce de Güneş çevresinden geçmiş olma ihtimali göz önünde tutuluyor. Ancak yapılan gözlemlerde ISON’un Güneş sisteminin iç kesimlerini ilk ziyareti olduğunu biliyoruz. Eğer ki kuyruklu yıldız bu şekilde yolculuğuna devam ederse Güneş tarafından yutulabilir ya da yüksek çekim gücünden çekirdeği parçalanabilir. Neler olacağını henüz bilmiyoruz. Ancak ISON bize yeni bir oyun oynayabilir. 2007 yılında Holmes kuyrukluyıldızı beklenenden 6-7 kat daha fazla parlaklığa ulaşmış ve çıplak göz ile gözlemlenebilmişti. ISON’da yeniden beklenen parlaklığa ulaşabilir. Bunu anlayabilmemiz için kuyrukluyıldızın bize biraz daha yaklaşmasını beklemek zorundayız.
Kaynak: NASA ve Spitzer
